Jeden z najwybitniejszych współczesnych artystów nieprofesjonalnych Erwin Sówka został laureatem ósmej edycji Cegły z Gazety - Nagrody im. Janoscha. Przyznają je w plebiscycie czytelnicy katowickiego dodatku do "Gazety Wyborczej".
W piątek w Katowicach odbyła się gala tegorocznej edycji Cegły. Nagroda trafia do osób przyczyniających się do zachowywania tożsamości kulturowej Górnego Śląska i rozsławiania regionu. Czytelnicy wyłaniają laureatów spośród kandydatów zaproponowanych przez kapitułę, w której skład wchodzą m.in. reżyser Kazimierz Kutz, socjolog prof. Marek Szczepański, dramaturg Ingmar Villqist oraz laureaci poprzednich edycji.
Jak akcentował w uzasadnieniu swego wyboru prof. Szczepański, Sówka powinien był dostać Cegłę już dawno. "To twórca bardzo pięknego i odważnego malarstwa. Odważne jest miedzy innymi, jeśli chodzi o kobiety, które mistrz przedstawia wbrew obowiązującej modzie na chudość. Dostrzegam zresztą pewne powinowactwo między nim a patronem nagrody. Sówka maluje, tak jak Janosch pisze - sowizdrzalsko" - wskazał na łamach "GW" socjolog.
"To artysta, który nie bieży za aktualnymi modami, ale taki, który bardzo silnie realizując swój własny świat wypracował wartość zupełnie autonomiczną. Tworzy fascynujący wizerunek miejsca, w którym żyje, złożony z marzeń i imaginacji, ale też głęboko osadzony w śląskiej rzeczywistości" - dodał Villqist.
Erwin Sówka urodził się w 1936 r. w rodzinie górniczej, w katowickiej dzielnicy Giszowiec. W wieku 16 lat namalował jeden ze swoich pierwszych obrazów. W czasie gdy pracował w kopalni "Giesche" dołączył do grupy górników-malarzy nieprofesjonalnych, założonej w 1946 r. przy kopalni Wieczorek w Katowicach-Janowie, przez Teofila Ociepkę - duchowego ojca grupy.
Zespół tworzyło ok. 30 malarzy-amatorów. Fenomen ich malarstwa, inspirowanego m.in. okultyzmem, został przedstawiony w filmie "Angelus" Lecha Majewskiego. Do najwybitniejszych twórców grupy janowskiej zalicza się także m.in. Pawła i Leopolda Wróbli, Gerarda Urbanka, Pawła Stolorza, Ewalda Gawlika, Eugeniusza Bąka.
Sówka jest jednym z ostatnich żyjących członków grupy janowskiej. Jego twórczość łączy "mitologię" górniczą i elementy kultury starożytnego wschodu. Jest znany nie tylko w Polsce. Jego prace prezentowane były m.in. we Francji, Włoszech, i Chorwacji. W ubiegłym roku świętował 75. urodziny.
Pozostałymi kandydatami do tegorocznej Cegły byli: kompozytor Wojciech Kilar, pisarz Wojciech Kuczok, artysta, b. rektor katowickiej ASP Marian Oslislo, bluesman Jan Kyks Skrzek, dziennikarka i senator Maria Pańczyk-Poździej, historyk prof. Ryszard Kaczmarek, dziennikarz Kamil Durczok, a także prezydent Katowic Piotr Uszok.
Nagrody to cegły wykute w 2005 r. przez jednego z dziennikarzy katowickiej "Wyborczej" z familoka przy ul. Piekarskiej w Zabrzu, w którym urodził się i wychował pisarz Janosch. Budynek burzono wtedy pod budowę Drogowej Trasy Średnicowej, a ówczesne władze Zabrza i regionu nie znalazły możliwości zachowania familoka lub jego części, jako pamiątki po pisarzu.
Dotychczasowymi laureatami Cegieł z Gazety byli: Ireneusz Dudek, Artur Rojek, Tomasz Konior, Józef Skrzek, Robert Konieczny, Kazimierz Kutz i Marian Zembala.(PAP)
mtb/ ls/ gma/
