Europejskie forum pro bono - konferencja poświęcona prawniczej działalności społecznie użytecznej - rozpoczęło się w czwartek w Warszawie. Kilkuset uczestników będzie się zastanawiać, jakie formy działalności pro bono są dziś najbardziej potrzebne.
Podczas oficjalnego otwarcia forum do jego uczestników przemówiła przebywająca w Warszawie laureatka pokojowej Nagrody Nobla Szirin Ebadi, irańska prawniczka i obrończyni praw człowieka. "W dobie globalizacji globalny jest głównie handel, a międzynarodowe normy praw człowieka nie stały się uniwersalne. To nasz, prawników, obowiązek, aby uczynić je uniwersalnymi" - mówiła.
Zachęcając do działalności pro bono zadała pytanie: czy prawnicy szli na studia prawnicze tylko po to, by być bogatym i zarabiać dużo pieniędzy? "Nasza misja to coś więcej - to promowanie sprawiedliwości. Dlatego warto angażować się w działalność pro bono" - przekonywała.
W ocenie Łukasza Bojarskiego z Krajowej Rady Sądownictwa w Polsce mamy długą i dobrą tradycję prawniczej działalności pro bono, ale wiele kancelarii nawet o tym nie mówi, nie chwali się tym na swych stronach internetowych. "Nie mamy strategii pro bono jako całości, nie wyznaczyliśmy sobie takich celów, trzeba by to zrobić. To zadanie dla samorządów prawniczych. One powinny wprowadzić działalność pro bono jako element szkolenia młodych prawników" - namawiał.
Pro bono od około 20 lat działają tzw. uniwersyteckie kliniki poradnictwa prawnego, w których studenci pod nadzorem profesorów udzielają pomocy prawnej osobom niezamożnym i potrzebującym takiego wsparcia. Jak powiedziała prof. Małgorzata Król opiekująca się taką kliniką na Uniwersytecie Łódzkim, co roku do takich działań zgłasza się około 80 studentów.
W ocenie Romana Rewalda, amerykańskiego prawnika od lat funkcjonującego na polskim rynku, działalność pro bono wymaga jeszcze większej precyzji i profesjonalizmu niż zwykła działalność prawników, bo jest wizytówką dla każdej firmy prawniczej. "Mówimy u nas: za pracę pro bono nie bierzemy pieniędzy nie dlatego, że jest ona bezwartościowa, ale dlatego, że jest bezcenna" - dodał.
Reprezentujący jedną z największych zagranicznych firm prawniczych w Polsce mec. Paweł Pietkiewicz podkreślił, że w jego kancelarii młodzi ludzie są bardziej zmotywowani do pracy pro bono niż ich starsi koledzy. "Na rynku prawniczym, gdzie firmy usiłują ściągnąć najlepszych młodych ludzi, wygrywa się ofertą pro bono. Nie ma już pytania, czy się angażować w taką działalność, ale jak się w nią angażować" - mówił.
W przekonaniu Adama Bodnara, wiceprezesa Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, która od wielu lat współpracuje z prawnikami pomagającymi pro bono w sprawach osób zgłaszających się do Fundacji, na rynku prawniczym można niekiedy dostrzec zjawisko "legal-tainment" (prawniczego lansu). "Niektóre firmy prawnicze chcą działać pro bono, żeby się promować. Wprawdzie to nic złego, ale bywa tak, że kancelarie same się do nas zgłaszają, mówiąc: dajcie mi jakąś ciekawą sprawę. A my mamy ważne sprawy, a nie ciekawe!" - podkreślił.
Odnosząc się do tego mec. Mikołaj Pietrzak zaznaczył, że adwokatem w Polsce zwykle zostaje się z potrzeby wewnętrznej pomagania innym. "Ciekawe sprawy przynoszą adwokatowi rozgłos - często właśnie tym organizacje pozarządowe zachęcają adwokatów do angażowania się w takie sprawy, i słusznie. Ale jest jeszcze jeden, ważniejszy aspekt: takie ciekawe, strategiczne sprawy niekiedy prowadzą do zmiany przepisów prawa" - zauważył.
W przekonaniu mec. Pietrzaka często dochodzi do nieuzasadnionego łączenia dwóch kwestii: darmowej pomocy prawnej państwa dla ubogich i działalności pro bono prawników. "Prawo ubogich to obowiązek państwa wynikający z nakazów konwencji europejskiej, naszej konstytucji i innych dokumentów. A działalność pro bono to wyraz moralnej odpowiedzialności środowisk prawniczych za pomoc potrzebującym" - wskazał. (PAP)
wkt/ itm/ jra/
