Powstała angielska i niemiecka wersja językowa filmu dokumentalnego o losach pięciu Polaków, więźniów z pierwszego transportu do niemieckiego obozu Auschwitz - poinformowała w piątek oświęcimianka Gabriela Mruszczak, która zrealizowała obraz.
Jak powiedziała autorka, jej film - "Koledzy. Portrety z pamięci", z okazji przypadającego 14 czerwca Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych, został w całości zamieszczony - w trzech wersjach językowych - na stronie www.pierwsiwauschwitz.pl.
"W najbliższym czasie będzie upowszechniany zagranicą. Jest to o tyle istotne, że ostatnio znów pojawiają się przypadki używania we wpływowych mediach terminu +polskie obozy koncentracyjne+" - powiedziała Mruszczak w rozmowie z PAP.
Bohaterami filmu są: Jerzy Bogusz (numer obozowy 61), Józef Paczyński (121), Józef Stós (752), Stanisław Szpunar (133) i Kazimierz Zając (261). Wraz z pozostałymi deportowanymi w pierwszym transporcie stali się pierwszymi ofiarami niemieckiego obozu.
14 czerwca 1940 roku Niemcy przewieźli z więzienia w Tarnowie 728 Polaków. Dziś żyje kilku. Mruszczak przypomniała, że to oni działając w obozowym ruchu oporu informowali wolny świat o nazistowskich zbrodniach. Obraz jest też zadośćuczynieniem za wieloletnie starania byłych więźniów, by pamięć o Auschwitz się nie zatarła. Z drugiej strony to świadectwo bohaterstwa, patriotyzmu i lekcja historii dla młodego pokolenia.
Dokument nie zawiera materiałów archiwalnych. Tworzy go zapis wędrówki po trasie, jaką wspólnie przebyli, od więzienia w Tarnowie, poprzez stacje kolejowe w Tarnowie i Krakowie, a także budynek byłego Monopolu Tytoniowego w Oświęcimiu, w którym początkowo byli osadzeni, aż po obóz. Wykorzystano elementy animacji, których autorką jest absolwentka krakowskiej ASP Paulina Sobczak.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
Jerzy Bogusz urodził się w 1921 roku w Nowym Sączu. W czasie wojny działał w konspiracji przy przerzucie ochotników do polskiej armii we Francji armii polskiej. Po zwolnieniu z obozu wstąpił do AK. Po wojnie był pracownikiem naukowym Politechniki Krakowskiej.
Józef Paczyński trafił do Auschwitz jako 20-latek. Pochodzi z Łękawicy koło Wadowic. Walczył w kampanii wrześniowej. W obozie był fryzjerem komendanta Rudolfa Hoessa. W 1945 roku deportowany do KL Mauthausen. Po wojnie studiował na Politechnice Krakowskiej. Był wieloletnim dyrektorem szkoły w Brzesku.
Józef Stós urodził się w 1921 roku w Okocimiu koło Brzeska. W 1939 roku zgłosił się jako ochotnik do Służby Wojskowej Pomocniczej. Został aresztowany jako zakładnik. W 1944 roku wywieziony został do obozu w Oranienburgu, a stamtąd do Buchenwaldu. Po wojnie studiował architekturę.
Stanisław Szpunar miał w 1940 roku zaledwie 17 lat. Urodził się w Rzeszowie. Był świadkiem ostatnich dni ojca Maksymiliana Kolbego. Po wojnie studiował w Akademii Handlowej. Później został informatykiem. Pracował przy pierwszych polskich komputerach.
Kazimierz Zając również miał 17 lat, gdy trafił do Auschwitz. Urodził się w Jasieniu koło Brzeska. Po wojnie studiował w Akademii Handlowej w Krakowie. Po ukończeniu studiów pracował w okocimskim browarze. (PAP)
szf/ ls/
