Jako czołowych eksperymentatorów, którzy działają na granicy możliwości mechaniki kwantowej, określił noblistów z fizyki we wtorkowej rozmowie z PAP fizyk prof. dr hab. Jakub Zakrzewski.
Tegoroczną Nagrodę Nobla z fizyki otrzymali naukowcy zajmujący się optyką kwantową - Francuz Serge Haroche i Amerykanin David Wineland.
"Serge Haroche zajmował się przez całe lata elektrodynamiką kwantową we wnękach mikrofalowych. Stworzył unikalne narzędzie, które pozwoliło na niezwykle precyzyjne pomiary, a z drugiej strony na badanie podstaw mechaniki kwantowej i informatyki kwantowej, komputerów kwantowych" - powiedział PAP prof. Zakrzewski, kierownik Zakładu Optyki Atomowej w Instytucie Fizyki im. Mariana Smoluchowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
"To są badania z podstaw mechaniki kwantowej. Strumień atomów przechodzących przez wnęki mikrofalowe oddziaływał z polem mikrofalowym - fotonami, pozwalając tworzyć unikalne stany kwantowe. W mechanice kwantowej pomiar zakłóca stan układu, grupa Haroche'a zademonstrowała metodę kwantowego pomiaru bez zniszczenia danego stanu kwantowego. Kontrola nad pojedynczym stanem kwantowym pozwoliła na przeprowadzenie eksperymentów nad tzw. stanem kota Schroedingera" - wyjaśnił.
"O ile Haroche budował kwantowe stany złożone z fotonów, Dawid Wineland oparł podobne na spułapkowanych pojedynczych jonach" - wyjaśnił fizyk. Jak powiedział, Wineland potrafił w kilku takich pułapkach utrzymać po jednym jonie, które się ze sobą komunikowały. "W ten sposób można próbować robić obliczenia na poziomie kwantowym, a nie klasycznym" - podsumował.
Profesor dodał, że ważnym zastosowaniem badań Winelanda są niezwykle precyzyjne optyczne zegary, które wyznaczają standardy dokładności pomiaru czasu.
Jak zauważył prof. Zakrzewski, to badania, która są od 20 lat rozwijane. "To jest już obecnie podręcznikowa fizyka" - powiedział.
Zgodnie z argumentacją Komitetu Noblowskiego badania laureatów mogą doprowadzić do stworzenia superkomputera. "Może mieć to w przyszłości związek z tzw. komputerami kwantowymi, czyli z komputerami, które wykorzystują mechanikę kwantową do procesu liczenia, bo oczywiście w komputerach obecnych są elementy, w których jest mechanika kwantowa, ale nie jest ona wykorzystywana do obliczeń" - wyjaśnił rozmówca PAP. (PAP)
mrt/ tot/ jra/
