Zachowanie dziedzictwa audiowizualnego zależy od pomyślnego rozwiązania digitalizacji i przechowywania zapisów cyfrowych - uznali uczestnicy konferencji "Fonoteka w cyfrowym archiwum", zorganizowanej przez IPN. Największym zbiorem liczącym ok. miliona nagrań dysponuje Polskie Radio.
Konferencja odbyła się z okazji ustanowionego przez UNESCO Światowego Dnia Dziedzictwa Audiowizualnego. "Spośród 301 wpisów na Liście Pamięci Świata UNESCO aż 57 dotyczy dziedzictwa audiowizualnego" - przypomniał prof. Andrzej Rottermund, przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO - honorowego patrona konferencji.
Największy zbiór nagrań, liczący około miliona jednostek, zgromadziło Archiwum Polskiego Radia. Jego dyrektor Waldemar Listowski powiedział, że w procesie digitalizacji utworzonych zostało 280 tysięcy plików. Tempo digitalizacji to 23 tys. plików i 16-24 tys. godzin rocznie.
Z kolei Narodowe Archiwum Cyfrowe dysponuje 40 tysiącami nagrań dźwiękowych. Posiada m.in. kopie nagrań audycji Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Opisy nagrań, jakimi dysponuje NAC, są dostępne na stronie audiovis.nac.gov.pl. Jak powiedział dr Wojciech Woźniak, dyrektor NAC, jego instytucja zajmuje się przenoszeniem informacji z baz danych do Zintegrowanego Systemu Informacji Archiwalnej (ZoSIA), do której osoby uprawnione uzyskają dostęp przez sieć internetową.
Fonoteka Archiwum IPN składa się z 656 jednostek. Wśród nich są nagrania wytworzone przez wojskowe i cywilne organy bezpieczeństwa oraz sądownictwa PRL, a także materiały pochodzące z kolekcji prywatnych - powiedział dr hab. Jacek Sawicki, kierownik Sekcji Opracowywania Dokumentacji Audiowizualnej Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN. Jak dodał, zbiór się stopniowo powiększa, bo cały czas w aktach IPN są odnajdywane materiały dźwiękowe. Od 2006 r. w IPN prowadzona jest digitalizacja nagrań, które dzięki programowi Zeus zostały skatalogowane. Program ten umożliwia także pełne zarządzanie cyfrowym zbiorem.
Swoim archiwum dźwiękowym dysponuje także parlament. Senat posiada zbiór materiałów dźwiękowych związanych z działalnością Komitetów Obywatelskich i Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego. W porozumieniu z Archiwum Sejmu trwają prace nad digitalizacją taśm magnetofonowych z obrad Okrągłego Stołu.
Szef Archiwum Senatu Robert Kubaś mówił o Projekcie Archiwa Przełomu 1989-1991, który ma na celu udostępnienie w internecie kopii cyfrowych oryginalnych dokumentów, materiałów ikonograficznych, audiowizualnych oraz eksponatów z pierwszych lat transformacji. Projekt ten jest realizowany wspólnie z Kancelarią Prezydenta RP.
Wyjątkowy zbiór nagrań zgromadziło Archiwum Historii Mówionej Fundacji Ośrodka KARTA. Są to nagrywane od 1987 r. relacje biograficzne. Jest ich ponad 5000, z czego 100 to nagrania wideo. Nagrania na kasetach magnetofonowych zostały już zdigitalizowane i są dostępne w czytelni multimedialnej Domu Spotkań z Historią w Warszawie. Portal audiohistoria.pl prezentuje fragmenty nagrań i umożliwia przeszukanie całego archiwum.
Archiwum Historii Mówionej stworzyło również Muzeum Powstania Warszawskiego, gromadząc ponad 2700 nagrań rozmów z uczestnikami powstania warszawskiego. Są one dostępne w czytelni muzeum. Transkrypcje nagrań zamieszczone zostały na podstronie Archiwum Historii Mówionej na stronie MPW.
Konferencja "Fonoteka w cyfrowym archiwum" jest piątą konferencją zorganizowaną przez Sekcję Opracowywania Dokumentacji Audiowizualnej Biura Udostępniania i Archiwizacji i Dokumentacji IPN. Poprzednie dotyczyły materiałów zdjęciowych, dokumentacji filmowej oraz audiowizualnej dokumentacji polonijnej. (PAP)
Tst/ mjs/ ls/
