W nocy z soboty na niedzielę zmarł w Paryżu w wieku 88 lat Henryk Giedroyc, brat Jerzego, założyciela paryskiej "Kultury" - poinformowali PAP współpracownicy zmarłego. W ostatnich latach kierował Instytutem Literackim w Maisons-Laffitte.
Henryk Giedroyc przez blisko pół wieku - od 1952 do 2000 roku - był najbliższym współpracownikiem swego słynnego brata. Za życia twórcy "Kultury" odpowiadał przede wszystkim za stronę administracyjną - organizację prenumeraty i dystrybucję wydawnictw Instytutu. Od 2003 roku, po śmierci Zofii Hertz, był prezesem Stowarzyszenia Instytutu Literackiego "Kultura".
Jak wyjaśnił PAP Wojciech Sikora, zastępca prezesa Stowarzyszenia Instytutu Literackiego "Kultura", rola Henryka Giedroycia wykraczała daleko poza wspomniane obowiązki.
"W Maisons-Laffitte był rodzaj zakonu - każdy z mieszkańców zajmował się po trosze wszystkim, opiekował się domem. Tak było też w przypadku brata +Redaktora+" - zauważył Sikora, dodając, że Henryk Giedroyc pod wieloma względami przypominał "Redaktora".
"Był człowiekiem szalenie dyskretnym i bardzo milczącym" - powiedział Sikora. Określił go jako "gentlemana w każdym calu", który odznaczał się "niezwykłą uprzejmością" i "dobrocią".
Henryk Giedroyc spocznie w podparyskim Le Mesnil-le-Roi obok innych twórców paryskiej "Kultury": Jerzego Giedroycia, Józefa Czapskiego oraz Zofii i Zygmunta Hertzów.
Zgodnie z wolą Henryka Giedroycia, Stowarzyszenie Instytutu Literackiego "Kultura" będzie kontynuować swoją działalność, opiekując się własnymi bogatymi zbiorami archiwalnymi.
Urodzony w 1922 roku w Warszawie, Henryk Giedroyc był najmłodszym bratem Jerzego i Zygmunta. We wrześniu 1939 ze swoim bratem Jerzym opuścił Polskę. Po ewakuacji z Rumunii, jako żołnierz Brygady Karpackiej brał udział m.in. w walkach pod Tobrukiem. Następnie przeszedł cały szlak bojowy w Drugim Korpusie Polskim pod dowództwem generała Władysława Andersa.
Po wojnie, przeniesiony do Anglii w ramach Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, zarabiał na życie pracując w fabryce lodów. W roku 1952 dołączył do zespołu "Kultury", przenosząc się do Maisons-Laffitte. Był żonaty z Włoszką, Ledą Pasquali, która zmarła w 2002 roku.
Założony przez Jerzego Giedroycia w 1946 roku Instytut Literacki stanowił jeden z najważniejszych ośrodków wolnej myśli politycznej i literackiej polskiego uchodźstwa niepodległościowego w okresie powojennym. Współpracowali z nim Józef Czapski, Gustaw Herling-Grudziński, Andrzej Bobkowski, Witold Gombrowicz, Marek Hłasko, Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz. Po śmierci Jerzego Giedroycia w 2000 roku miesięcznik "Kultura" wolą "Redaktora" przestał się ukazywać, jednak Stowarzyszenie Instytutu Literackiego "Kultura" działa nadal.
Szymon Łucyk (PAP)
szl/ jo/ mow/
