Fundacja Audiodeskrypcja z Białegostoku stworzyła specjalną dotykową paletę barw, dzięki której osoby słabowidzące i niewidome będą mogły poznać podstawowe kolory. Sto takich palet trafi do placówek szkolno-wychowawczych, w których uczą się takie osoby.
Paleta powstała w ramach projektu "Obrazy słowem malowane. Radiowe spotkania z audiodeskrypcją sztuk plastycznych, nie tylko dla najmłodszych", zrealizowanego przez Fundację Audiodeskrypcja oraz Stowarzyszenie Edukacji Kulturalnej WIDOK.
Przez pół roku, od czerwca do listopada tego roku, na antenie publicznego Radia Białystok wyemitowano kilkanaście audycji opisujących osobom niewidomym i niedowidzącym dzieła sztuki z różnych epok, m.in. ich fakturę, kolor, a także inspiracje artystów. Objaśniano je za pomocą audiodeskrypcji, czyli techniki, gdzie lektor (bez własnej interpretacji i komentarza) dokonuje opisu wizualnej warstwy dzieła np. obrazu, zabytku czy tego, co się dzieje między dialogami w filmie czy spektaklu teatralnym.
Cykl audycji wydano w formie audiobooków, a do stu z nich dołączono specjalne dotykowe palety barw. Mają one pomóc tworzyć skojarzenia, by ułatwić zrozumienie nastroju i charakteru dzieła. Jak mówią przedstawiciele Fundacji Audiodeskrypcja, to pierwsza tego typu paleta w kraju.
Paleta ma kształt książeczki wielkości opakowania na płytę CD. Zawiera pięć podstawowych barw: białą, niebieską, żółtą, czerwoną i czarną. Kolory zostały w niej "pokazane" przy pomocy tkanin o różnych fakturach.
Jak powiedziała PAP wiceprezes Fundacji Audiodeskrypcja Barbara Szymańska, która sama jest osobą niewidomą i od dziesięciu lat zajmuje się udostępnianiem twórczości artystycznej osobom niewidomym, paleta ma ułatwić takim osobom poznanie "natury" koloru. "Bardzo często osoby niewidome w życiu nie widziały barwy, dlatego nie możemy odnosić się do wrażeń wizualnych. Powiedzenie, że brązowy przypomina futerko misia, nic dla nich nie znaczy" - dodała.
Dlatego w palecie wykorzystano fakturę tkanin. Każda barwa, to inny rodzaj materiału. Szymańska powiedziała, że na tej zasadzie tłumaczy się, czym jest barwa, którą widać dopiero wtedy, gdy od danego przedmiotu, odbiją się bądź też skupią się w nim, fale świetlne. Dodała, że im wyższy kolor, czyli taki, który skupia w sobie coraz więcej światła, tym tkanina jest grubsza, a jej włókna bardziej zbite.
Jako przykład podała białą barwę, która w palecie oznaczona jest jedwabiem. "Na białej powierzchni fale świetlne się odbijają, dlatego nie ma ona żadnego koloru. Jest czysta, gładka i delikatna jak jedwab" - wyjaśniła Szymańska. Kolejne kolory pokazano przy pomocy innych materiałów: niebieski to bawełna, żółty - frotte, czerwony - polar, a czarny - futerko.
Dotykowa Paleta Barw była konsultowana z dziećmi z kilku przedszkoli integracyjnych w Białymstoku. Teraz, wraz z audiobookami z audycjami radiowymi, trafią do ośrodków szkolno-wychowawczych w całym kraju, w których przebywają osoby niedowidzące i niewidome. Dostanie je także m.in. Biblioteka Centralna Polskiego Związku Niewidomych czy biblioteki uczelni wyższych, współpracujących z Fundacją Audiodeskrypcja.
Projekt "Obrazy słowem malowane. Radiowe spotkania z audiodeskrypcją sztuk plastycznych, nie tylko dla najmłodszych" został dofinansowany w kwocie 36 tys. zł w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Fundacja Audiodeskrypcja chce kontynuować projekt. W planach ma m.in. stworzenie palety barw z większą liczbą kolorów.
Sylwia Wieczeryńska (PAP)
swi/ rof/
