Stowarzyszenie Kaszebsko Jednota chce, by Kaszubów uznano za mniejszość etniczną. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie raczej nie przyłączy się do tych zabiegów: zdaniem jego prezesa spowodowałoby to "przeciwstawianie Polaków Kaszubom".
Stowarzyszenie Kaszebsko Jednota powstało w sierpniu ub.r. i - jak poinformował PAP członek jego rady programowej Artur Jabłoński - ma ono 40 członków. W stanowisku przyjętym na zebraniu organizacji, które odbyło się przed kilkunastoma dniami, opowiedziała się ona za podjęciem działań zmierzających do uznania Kaszubów za mniejszość etniczną, a nie tylko - jak to jest w tej chwili - grupę, która posługuje się językiem regionalnym.
W tym samym stanowisku stowarzyszenie wskazuje, że za mniejszość etniczną powinni zostać też uznani Ślązacy.
W rozmowie z PAP Jabłoński powiedział, że uznanie Kaszubów za mniejszość ułatwiłoby podejmowanie działań chroniących i propagujących nie tylko język, ale też całą kulturę kaszubską; pomogłoby m.in. w zdobywaniu środków na ten cel. "Dziś, gdy chcemy np. zorganizować przegląd teatrów, to musimy udowadniać, że przedstawienia odbędą się w języku kaszubskim" - powiedział PAP Jabłoński.
"Dyskutuje się też np. ostatnio o powoływaniu instytucji kultury dla mniejszości narodowych. Bez uznania Kaszubów za mniejszość, nie skorzystamy na ewentualnym powołaniu takich instytucji" - powiedział PAP Jabłoński dodając, że uznanie Kaszubów za mniejszość sprawiłoby, że "sami Kaszubi poczuliby, że rzeczywiście państwo polskie dostrzega wszystkie wartości, które płyną z odrębnej kultury".
Jabłoński poinformował, że stowarzyszenie chce propagować swoją inicjatywę m.in. na forum Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych (Jabłoński pełni w niej funkcję współprzewodniczącego). Dodał, że organizacja liczy na poparcie pomysłu przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, które istnieje od 1956 roku i ma ponad 5 tysięcy członków.
Poproszony o opinię w tej sprawie prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Łukasz Grzędzicki opowiedział się przeciwko pomysłowi. Jego zdaniem uznanie Kaszubów za mniejszość etniczną spowodowałoby, że Kaszubi zostaliby zmuszeni do dokonania wyboru między byciem Kaszubą a Polakiem. "Nie będziemy kreować narodu kaszubskiego, bo Kaszubi są w Polsce równorzędnymi obywatelami. Większość Kaszubów, w tym także ja, ma podwójną tożsamość: czują się Kaszubami i Polakami" - powiedział Grzędzicki.
Jego zdaniem wyodrębnienie Kaszubów jako mniejszości etnicznej "przeciwstawiłoby Polaków Kaszubom".
Grzędzicki dodał, że nie widzi ewentualnych korzyści, które mogłoby przynieść uznanie Kaszubów za mniejszość. "I bez tego mamy przecież wiele muzeum czy innych placówek - choćby skansen we Wdzydzach Kiszewskich, które propagują kulturę kaszubską" - powiedział.
Zgodnie z wprowadzoną w życie w 2005 r. ustawą o mniejszościach narodowych i etnicznych, mniejszością narodową jest grupa obywateli polskich, mniej liczna od pozostałej części ludności Polski, dążąca do zachowania swojego języka, kultury i tradycji, mająca świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej, której przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Polski od co najmniej 100 lat.
Według ustawy w Polsce jest dziewięć mniejszości narodowych: białoruska, czeska, litewska, niemiecka, ormiańska, rosyjska, słowacka, ukraińska i żydowska oraz cztery mniejszości etniczne: karaimska, łemkowska, romska i tatarska. Ustawa wprowadziła także język kaszubski jako język regionalny.
Kaszubi są, obok Mazurów i Ślązaków, jedną z trzech żyjących obecnie w Polsce grup etnicznych o charakterze autochtonicznym. Na Pomorzu, według szacunkowych danych, żyje około 550 tys. Kaszubów, spośród których ok. 50 tys. posługuje się na co dzień językiem kaszubskim.
Jako pierwsza o inicjatywie stowarzyszenia Kaszebsko Jednota napisała wtorkowa "Gazeta Wyborcza". (PAP)
aks/ pz/ jbr/
