Projekcje filmów dokumentalnych, debaty historyczne, koncert oraz wystawy plenerowe złożą się na organizowane w Gdańsku obchody 70. rocznicy tragedii wołyńskiej. Zestaw wydarzeń, które będą miały miejsce w czwartek i piątek, przygotowało kilka instytucji.
W czwartek Nadbałtyckie Centrum Kultury zaprasza na projekcję filmów dokumentalnych dotyczących wydarzeń z 1943 i 1944 r. W zestawie znajdą się obrazy "Oczyszczenie" oraz "Przebaczenie" w reż. Agnieszki Arnold oraz "Trzy historie Galicji" wyreżyserowane przez Ukrainkę Olgę Onyszko i Libankę Sarę Farhat. Po projekcjach przewidziano rozmowy z reżyserkami filmów.
Z kolei w piątek centrum zaprasza na trzy debaty, w których udział wezmą polscy i ukraińscy historycy oraz badacze. Dyskusje dotyczyć będą: genezy zdarzeń, czyli przyczyn narastania wrogości pomiędzy Ukraińcami i Polakami, przebiegu konfliktu oraz postrzegania przez oba narody zdarzenia sprzed 70 laty.
W piątkowy wieczór w Centrum św. Jana odbędzie się także koncert pt. "Pieśni o Wołyniu", w programie którego znalazły się utwory twórców związanych z Wołyniem: Stanisława Moniuszki, Leona i Ireneusza Łukaszewskich oraz Włodzimierza i Krzesimira Dębskich (w tym m.in. fragmenty z oratorium "Kres Kresów", kompozycje z filmów "Syberiada polska" i "Bitwa warszawska"). Utwory wykona Polski Chór Kameralny, a na fortepianie towarzyszyć mu będzie Krzesimir Dębski, którego dziadkowie zginęli w lipcu 1943 r. w Kisielinie na Wołyniu, z rąk członków UPA.
Specjalną plenerową wystawę przygotował z okazji rocznicy gdański oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Na kilku planszach zaprezentuje ona podstawowe informacje o relacjach polsko-ukraińskich na Wołyniu przed 1943 r., rozmiar dokonanego ludobójstwa, a także wspomnienia członków rodzin, które dotknęła tragedia. Wystawa prezentowana będzie równolegle w trzech miejscach w centrum Gdańska i w Gdyni.
Poza Nadbałtyckim Centrum Kultury i gdańskim oddziałem IPN w przygotowaniu cyklu imprez pt. "Polacy i Ukraińcy. 70 lat po tragedii wołyńskiej" pomogły Muzeum II Wojny Światowej, Uniwersytet Gdański oraz Akademia Pomorska w Słupsku.
W 2013 r. mija 70. rocznica masowych zbrodni popełnionych przez Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) na ludności polskiej na Wołyniu i w Galicji Wschodniej. Kulminacja zbrodni nastąpiła 11 lipca 1943 r., gdy oddziały UPA zaatakowały ok. 100 polskich miejscowości.
Dla polskich historyków tzw. rzeź wołyńska z lat 1943-44, która swoim zasięgiem objęła także tereny południowo-wschodnich województw II Rzeczypospolitej, była ludobójczą czystką etniczną, w której zginęło ponad 100 tys. ofiar (są też szacunki liczące ok. 120-130 tys. ofiar). Dla badaczy z Ukrainy zbrodnia ta była konsekwencją wojny Armii Krajowej z UPA, w której wzięła udział ludność cywilna. Ukraińcy podkreślają, że w czasie II wojny światowej obie strony popełniały zbrodnie wojenne, ponieważ polska partyzantka podejmowała akcje odwetowe. Strona ukraińska ocenia swoje straty na 10-12, a nawet 20 tys. ofiar, przy czym część ofiar zginęła z rąk UPA za pomoc udzielaną Polakom lub odmowę przyłączenia się do sprawców rzezi. (PAP)
aks/ mrt/ jbr/
