Wystawę o zachodzących w latach 1871-1945 przemianach w niemieckiej ideologii i polityce na Górnym Śląsku otwarto w piątek w Willi Caro w Gliwicach. Pokazano m.in. przedmioty będące nośnikami treści politycznych, np. plakiety, odznaki, sztandary czy zdjęcia z epoki.
Ekspozycję "Germania. Niemiecka polityczność na Górnym Śląsku 1871-1945" przygotowali specjaliści z Muzeum w Gliwicach i Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Katowicach. Jak podkreślają, to próba odtworzenia niemieckich nurtów ideologicznych i organizacji ideowych obecnych na Górnym Śląsku - od momentu zjednoczenia Niemiec po upadek niemieckiej władzy w 1945 r.
Kuratorzy wystawy Sebastian Rosenbaum i Bogusław Tracz z IPN przypominają, że niemiecka polityczność to jeden z kluczowych tematów w dziejach Górnego Śląska tego okresu. To bowiem Niemcy, dysponując w regionie władzą administracyjną i dominując w elitach społecznych i kulturowo-politycznych, nadawali tam wówczas ton polityce, kulturze i gospodarce.
Zdaniem historyków z katowickiego IPN ten aspekt historii Górnego Śląska nie był dotąd wystarczająco akcentowany ani w historiografii, ani w muzealnictwie. Pokazywano jedynie wybiórczo niektóre elementy niemieckiej polityczności - przeważnie te, będące w konflikcie z rodzącym się od schyłku XIX w. polskim ruchem narodowym.
Kuratorzy wystawy starali się możliwie całościowo zrekonstruować przemiany niemieckiej ideologii i polityki w tym regionie i okresie.
Chcieli przy tym ukazać środowiska wcielające i upowszechniające związane z ówczesnymi ideami wartości (np. junkrów, mieszczaństwo czy część kleru) czy organizacje propagujące patriotyzm i myśl narodową zjednoczonej Rzeszy. Historycy pamiętali też o ówczesnym zróżnicowaniu: obok narodowych liberałów czy konserwatystów część podobnych wartości wyznawali katolicy z Partii Centrum.
Wystawa prezentuje przedmioty w różny sposób nawiązujące do ówczesnych przekazów politycznych. To np. zbiór wykonanych w Odlewni Żeliwa w Gliwicach żeliwnych plakiet z wizerunkami władców, polityków i wojskowych niemieckich czy motywami symbolicznymi.
Prócz nich eksponowane są m.in. niepokazywane dotąd odznaki i sztandary niemieckich organizacji społeczno-politycznych, medale oraz odznaczenia militarne i cywilne, militaria i elementy mundurów, pamiątki z wojen i służby wojskowej, a także pocztówki, zdjęcia z epoki czy fotografie portretowe i reportażowe.
Zdjęcia te obrazują m.in. ówczesną militaryzację codzienności, niemieckie jednostki wojskowe i paramilitarne czasu powstań czy przekazy propagandy politycznej. Wystawę zamykają fotografie i przedmioty nawiązujące do represyjnego charakteru ostatniej formy ustrojowej państwa niemieckiego na Górnym Śląsku - nazistowskiej Trzeciej Rzeszy.
Ekspozycję można oglądać w będącej częścią Muzeum w Gliwicach Willi Caro - do 30 września.(PAP)
mtb/ abe/
