Wystąpiła w ponad 100 filmach, m.in. w "Krótkim filmie o miłości" Kieślowskiego i "Panu Tadeuszu" Wajdy, a także w spektaklach teatralnych i serialach telewizyjnych - 19 września Grażyna Szapołowska kończy 60 lat. "Film jest moim życiem" - stwierdziła w rozmowie z PAP.
"Kocham aktorstwo. Film mnie urzekł - ta niepewność lepienia roli z różnych, wyjętych ze środka kawałków scenariusza, dopasowywanie w wyobraźni scen granych niechronologicznie. I rozmowy z reżyserami i spotkanie nowych aktorów (...) to wszystko jest fascynujące" - mówiła Grażyna Szapołowska w rozmowie z magazynem "Film" w 2000 roku.
Szapołowska zagrała w ponad stu filmach, a niektóre jej role na zawsze pozostaną w pamięci widzów, choć niekoniecznie aktorki. "Zrobiłam w swojej karierze około 150 filmów i nie ma roli, którą szczególnie pamiętam. Jest tego tak dużo, że miesza się to z moim życiem prywatnym. Film jest moim życiem" - powiedziała Grażyna Szapołowska w rozmowie z PAP Life w 2012 roku.
Urodziła się 19 września 1953 r. w Bydgoszczy. Po maturze występowała we Wrocławskim Teatrze Pantomimy Henryka Tomaszewskiego. Karierę aktorską rozpoczęła jeszcze na studiach, występując w spektaklach teatralnych i drobnych rolach telewizyjnych.
W 1977 r. ukończyła Państwową Wyższą Szkolę Teatralną w Warszawie i przystąpiła do zespołu Teatru Narodowego - występowała m.in. w roli księżniczki w "Śnie srebrnym Salomei" Juliusza Słowackiego. Wkrótce jednak poświęciła się karierze filmowej.
"Na początku drogi aktorskiej wiedziałam, że muszę się przebić nie ze względu na urodę, ale dlatego, że bardzo tego chciałam. Miałam nosa do scenariuszy, szczęście do pewnych reżyserów. I jakoś poszło" - opowiadała o początkach swojej kariery filmowej w książce "Gwiazdy w zbliżeniu" pod redakcją Jacka Lutomskiego.
Jeszcze podczas studiów Szapołowska występowała w epizodycznych rolach w popularnych serialach telewizyjnych, m.in. "Czterdziestolatku" i "Lalce".
W 1982 r. zagrała w węgierskim filmie fabularnym "Inne spojrzenie" w reżyserii K rolya Makka, zrealizowanym w 1982. Obraz jest ekranizacją powieści Erzs,bet Galgóczi i pierwszym w kinematografii Europy Wschodniej filmem podejmującym temat kobiecej miłości homoseksualnej. Szapołowska wystąpiła w tym filmie u boku Jadwigi Jankowskiej-Cieślak. W 1983 r. zagrała w filmie "Wielki Szu" wraz z Janem Nowickim. Dwa lata później wystąpiła w komedii muzycznej "Lata dwudzieste... lata trzydzieste" w reżyserii Janusza Rzeszewskiego.
Lata 80. to też spotkanie Szapołowskiej z Krzysztofem Kieślowskim; w 1984 r. aktorka zagrała w jego filmie "Bez końca" a cztery lata później w "Krótkim filmie o miłości", gdzie wcieliła się w postać zmysłowej Magdy, uwodzącej młodego, podglądającego ją chłopca. Rola przyniosła jej uznanie krytyki i nagrodę Srebrnego Hugo na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago. Otrzymała także nagrodę za najlepszą rolę kobiecą podczas 13. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
"Kieślowski mówił, że mam talent do bycia na ekranie, że grają moje dłonie, włosy, stopy. A status gwiazdy to wykreowany wizerunek. Trochę przy mojej pomocy, trochę dzięki mediom" - komentowała aktorka w 2004 r.
W następnych latach Szapołowska wystąpiła m.in. w "Kronikach domowych" (1997) Leszka Wosiewicza oraz w ekranizacji "Pana Tadeusza" (1999) w reżyserii Andrzeja Wajdy, gdzie wcieliła się w postać Telimeny. "Nie tylko gram Telimenę, ja nią jestem. Lubię ją za dystans do życia i siebie. Jest samotna, ale z wyboru. To luksus dojrzałości" - tłumaczyła w 1999 r. w wywiadzie dla "Twojego Stylu". Rola w filmie Wajdy przyniosła jej Polską Nagrodę Filmową za najlepszą rolę kobiecą. Występowała także w produkcjach zagranicznych, m.in. w filmach włoskich, rosyjskich, węgierskich i niemieckich. W 2003 r. aktorka została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski a dwa lata później Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis.
W 2004 roku powróciła do zespołu Teatru Narodowego w Warszawie z którego została zwolniona dyscyplinarnie w kwietniu 2011 r. Powodem było niestawienie się aktorki na spektakl. Szapołowska w tym czasie uczestniczyła w nagraniu programu telewizyjnego "Jak oni śpiewają", w którym pełniła rolę jurorki.
W ostatnich latach aktorkę można było oglądać m.in. w filmach "Karol-człowiek, który został papieżem" (2005), "Tylko mnie kochaj" (2006), "Ryś" (2007), "Nie kłam kochanie" (2008), "Różyczka" (2010), "1920. Bitwa warszawska" (2011). Szapołowska zagrała także w serialach telewizyjnych: "Układ warszawski" oraz "Rezydencja".(PAP)
pj/ abe/
