Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Harvey: prawo do miasta najbardziej lekceważonym prawem człowieka

0
Podziel się:

Sprawowanie władzy nad miastem przez jego mieszkańców oraz swobodny dostęp
do sfery publicznej są zdaniem antropologa Davida Harveya jednym z najbardziej lekceważonych praw
człowieka. Jak utraciliśmy to cenne prawo naukowiec wyjaśnia w książce "Bunt miast".

Sprawowanie władzy nad miastem przez jego mieszkańców oraz swobodny dostęp do sfery publicznej są zdaniem antropologa Davida Harveya jednym z najbardziej lekceważonych praw człowieka. Jak utraciliśmy to cenne prawo naukowiec wyjaśnia w książce "Bunt miast".

Demografowie szacują, że obecnie co drugi człowiek na świecie mieszka w mieście, a na początku XIX w. odsetek ludności miejskiej wynosił 2 proc. To ogromne przemieszczenie dokonało się więc w ciągu zaledwie dwóch stuleci.

Harvey w swojej najnowszej książce "Bunt miast" podkreśla, że miasto jest dziełem człowieka i w związku z tym to on powinien decydować o tym, jak wygląda przestrzeń miejska. Mieszkańcy miasta powinni mieć wpływ na procesy urbanizacyjne, przesądzać o tym, jak wygląda ich otoczenie, jakie utrzymują relacje z przyrodą i jaki styl życia kultywują.

Rozwoju miast nie determinuje ludzka działalność, a pieniądz. Prawo do miasta - zdaniem antropologa - odbiera człowiekowi logika wolnego rynku. Kapitalizm, polegający na nieustannym obiegu pieniądza, wymusza poszukiwanie nowych rynków zbytu, siły roboczej, surowców, a tym samym zawłaszczanie miejskiej przestrzeni. Mieszkańcy miast tracą podwójnie, bo nie tylko nie mogą kształtować sfery publicznej zgodnie ze swoimi potrzebami, lecz także stają się ofiarami gospodarczej niewydolności.

Po raz pierwszy wyzwaniom wolnego rynku nie podołała Francja. Prawie 100 km szerokich alei, tysiące monumentalnych gmachów, kilkanaście nowych dzielnic, ale też zniszczenie historycznej zabudowy - przebudowa Paryża zrealizowana przez Georgesa Haussmanna przypomina Harveyowi o kryzysie z połowy XIX w. Wówczas realizację prac publicznych na wielką skalę zlecił architektowi cesarz Napoleona III Bonaparte, aby rozwiązać problem nadwyżki kapitału i bezrobocia.

"Kryzys 1848 r. był jednym z pierwszych tak ewidentnych kryzysów niewykorzystanej nadwyżki kapitałowej oraz nadwyżki siły roboczej jednocześnie, a na dodatek dotyczył całej Europy" - pisze antropolog. Wywołana recesją rewolucja bezrobotnych robotników i socjalistycznych utopistów została w Paryżu brutalnie stłumiona, za kryzys zapłacili więc mieszkańcy miasta.

W ludziach oglądających na co dzień miejską panoramę, gdzie koncentracja bogactw, przywilejów i konsumpcji towarzyszy eksplozji slumsów, wzrasta poczucie niesprawiedliwości społecznej. Swojego prawa mieszkańcy miast próbowali dochodzić m.in. podczas szeregu ruchów we Francji od wybuchu rewolucji francuskiej w 1879 r. do masowych demonstracji na placach w Kairze, Nowym Jorku, Madrycie i Barcelonie w 2011 r. Dla Harveya wspólnym mianownikiem masowych ruchów w mieście jest walka o prawo do publicznej przestrzeni przez nich utrzymywanej, wolności słowa i zgromadzeń.

Sprzymierzeńcami mieszkańców w walce o prawo do miasta powinni być politycy. Na ich ustach bardzo często pojawiają się hasła związane z prawami człowieka. Promowane są jednak tylko prawa odnoszące się do jednostek, idee indywidualistyczne oparte na prawie do własności i zgodne z neoliberalną logiką rynku. W marzeniach o lepszym świecie brakuje haseł odnoszących się do praw kolektywnych, przysługujących ludzkim zbiorowościom. Politycy, zakazując publicznych zgromadzeń, również odbierają mieszkańcom ich prawo do miasta, przeciwdziałając miejskim rewolucjom i reglamentując przestrzeń publiczną.

David Harvey (ur. 1935 r. w Wielkiej Brytanii) jest jednym z najwybitniejszych współczesnych geografów. Jest profesorem antropologii w City University of New York. W teorii społecznej posługuje się metodologią marksistowską. Badacz dotychczas napisał ponad 20 publikacji, m.in. "Social Justice and the City" (1973), "The Limits of Capital" (1982), "Spaces of Hope" (2000), "The Enigma and the Crisesof Capitalism" (2010). W języku polskim dotychczas ukazała się książka "Neoliberalizm. Historia katastrofy" (2008).

Książkę "Bunt miast" autorstwa Davida Harveya wydała Fundacja Bęc Zmiana. (PAP)

mce/ abe/

wiadomości
pap
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Źródło:
PAP
KOMENTARZE
(0)