Fundacja Helsińska krytycznie oceniła senacki projekt zmiany przepisów o izbach wytrzeźwień. Wprowadza on do ustawy środki przymusu, które mogą być stosowane wobec przebywających w izbach. "Takie zmiany wymagają starannej analizy" - uważa HFPC.
"Projekt zakłada wprowadzenie dwóch nowych środków przymusu bezpośredniego, które mogą być zastosowane wobec osoby przyjętej do izby wytrzeźwień - przymusowego podania produktu leczniczego oraz izolacji" - zaznaczyła fundacja.
Tymczasem - jak dodała HFPC w opinii zamieszczonej na swej stronie internetowej - "wprowadzanie możliwości zastosowania nowych środków przymusu bezpośredniego, które ingerują w wolność i integralność fizyczną człowieka, powinno zostać poprzedzone staranną analizą potrzeb w tym zakresie i należycie uzasadnione, zaś uzasadnienie opiniowanego projektu ustawy zupełnie milczy na ten temat".
Projekt nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi trafił do Sejmu na początku grudnia zeszłego roku i został przekazany do prac w podkomisji. Przede wszystkim dotyczy on kwestii pobierania opłat za pobyt w izbach.
Na początku kwietnia zeszłego roku Trybunał Konstytucyjny uznał dotychczasowe zasady ustalania wysokości tych opłat za niezgodne z ustawą zasadniczą, gdyż przepis ustawy nie zawiera wymaganych przez konstytucję wytycznych co do treści aktu wykonawczego. Brak tych wytycznych - jak uznał TK - stanowi o sprzeczności zarówno przepisu ustawy, jak i wydanego na jej podstawie rozporządzenia ministra zdrowia z 2004 r.
TK odroczył utratę mocy obowiązywania tych przepisów o dziewięć miesięcy, czyli do 16 stycznia. W związku z tym konieczne stało się uchwalenie nowych przepisów, gdyż wkrótce zniknie podstawa prawna do pobierania opłat za pobyt w izbach. Zakwestionowane przez TK rozporządzenie ustala maksymalną wysokość opłaty za pobyt w izbie wytrzeźwień na 250 zł. Według senackiego projektu maksymalna opłata za pobyt w izbie wytrzeźwień ma wynosić 300 zł, w uzasadnieniu tego projektu wspomniane jest natomiast o kwocie 350 zł.
W połowie grudnia podczas posiedzenia sejmowej komisji senator Bohdan Paszkowski (PiS) tłumaczył, że - aby spełnić standardy konstytucyjne wymagające umocowania w ustawie ograniczeń praw obywatelskich - Senat zdecydował się poszerzyć zakres nowelizacji. Z rozporządzenia do ustawy przeniesiono oprócz kwestii opłat zagadnienia dotyczące m.in. doprowadzenia i przyjmowania osób do izby wytrzeźwień, przymusu bezpośredniego, trybu i podstaw zwalniania i stosowania w izbach monitoringu.
Według Fundacji Helsińskiej rozszerzenie przez Senat tematyki projektu jest jednak naruszeniem procedury legislacyjnej. "Projekt ustawy wykonujący orzeczenie TK oraz wnioski o wprowadzenie poprawek do tego projektu mogą obejmować wyłącznie zmiany zmierzające do wykonania orzeczenia Trybunału" - zaznaczono w opinii. Wszelkie inne zmiany, zdaniem fundacji, powinny zostać ujęte w osobnej inicjatywie ustawodawczej przygotowanej przez Ministerstwo Zdrowia.
Dlatego fundacja zaapelowała o usunięcie z projektu przepisów dotyczących środków przymusu bezpośredniego. "Modyfikacje w tej drażliwej z punktu widzenia praw obywatelskich materii powinny być należycie uzasadnione, oparte na analizie potrzeb i konieczności wprowadzania nowych środków przymusu bezpośredniego, o czym w przypadku przedmiotowego projektu nie ma mowy" - wskazano.
Nie jest jasne - jak zaznaczyła ponadto HFPC - na jakich zasadach funkcjonować ma przewidziany w projekcie system umożliwiający obserwację osób umieszczonych w izbach wytrzeźwień i czy oznacza to możliwość rejestracji obrazu z pomieszczeń izb.
Jednocześnie, zdaniem fundacji, nie ma już szans na wejście nowych przepisów w życie przed 16 stycznia, co doprowadzi do braku regulacji prawnej normującej opłaty związanych z pobytem w izbach wytrzeźwień. "Zachwiana zostanie stabilność systemu finansowania placówek, których działalność leży w interesie nie tylko korzystających z ich usług, ale także społecznym" - oceniła HFPC.
Projektem jeszcze w tym tygodniu - po zakończeniu prac przez podkomisję - mogą ponownie zająć się sejmowe komisje zdrowia oraz samorządu terytorialnego i polityki regionalnej. (PAP)
mja/ bos/ gma/
