Potrzebne jest większe zaangażowanie w przygotowanie reformy zarządzania w sądach, która ma rozpocząć się od 2013 r.; bez dodatkowych szkoleń i analiz zmiany mogą nie przynieść oczekiwanych efektów - wynika z przedstawionego w piątek raportu Fundacji Helsińskiej.
Opracowanie na temat reformy w zarządzaniu sądami przygotowane przez fundację powstało po uchwalonych w zeszłym roku zmianach w przepisach Prawa o ustroju sądów powszechnych (u.s.p.).
"Brak jest jednak spójnego i całościowego mechanizmu wdrożenia tej reformy, dlatego trzeba jak najlepiej wykorzystać te kilka miesięcy, które pozostały do wejścia przepisów w życie" - mówił autor raportu dr Dawid Sześciło z Wydziału Prawa i Administracji UW.
Wiceminister sprawiedliwości Wojciech Węgrzyn, który uczestniczył w dyskusji nad przedstawionym opracowaniem, zapewnił, że resort zorganizował już kilka szkoleń dla dyrektorów, kolejne kursy są planowane. "Bardzo istotnym elementem będzie dobra współpraca między prezesem i dyrektorem w sądzie; większość dyrektorów pracuje już często w sądach od ponad 10 lat i zarządzają grupami bezpośrednio podległych im ludzi, które wcale nie są małe" - dodał.
Zeszłoroczna nowelizacja u.s.p. przewiduje m.in. wprowadzenie od początku 2013 r. do polskiego sądownictwa menedżerskiego podejścia do zarządzania sądami i wzmacnia pozycję dyrektorów sądów. Dyrektor - który obok prezesa i kolegium uzyska status odrębnego organu sądu - ma odpowiadać za kadrę niesędziowską oraz infrastrukturę sądów i uwolnić prezesa od obowiązków administracyjnych. Według dużej części środowiska sędziowskiego zmiana może jednak prowadzić w sądach do sporów dotyczących zarządzania.
"Większość dyrektorów sądów, którzy obecnie funkcjonują i swoich stanowisk nie stracą po 1 stycznia nowego roku, to są finansiści lub księgowi; nie mieli więc styczności z zarządzaniem personelem" - mówił Sześciło. Dodał, że "generalnie dyrektorzy sądów nie wydają się na obecny moment przygotowani do wejścia w nową sferę zarządzania" przewidzianą przez reformę.
Według rekomendacji Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka potrzebne jest przygotowanie rozbudowanego i kompleksowego programu szkoleń dla dyrektorów i wprowadzenie monitoringu wdrażania reformy prowadzonego przez ekspertów z resortu sprawiedliwości i Krajowej Rady Sądownictwa. "Podsuwamy też propozycję, aby w każdym sądzie apelacyjnym, okręgowym i większych sądach rejonowych dyrektor sądu miał swojego zastępcę do spraw kadrowych" - zaznaczył Sześciło.
Sędzia SN Katarzyna Gonera z Krajowej Rady Sądownictwa oceniła jednak, że ewentualne powołanie zastępców dyrektorów pociągnęłoby za sobą duże koszty. "Proszę wziąć pod uwagę, że dyrektor sądu apelacyjnego to jest wynagrodzenie rzędu 10-12 tys. zł miesięcznie" - dodała.
"Reforma ta to troszeczkę ustawienie prezesa sądu na drugim miejscu, bo tak naprawdę ten ma władzę, kto ma pieniądze i decyduje o kadrach" - mówił z kolei sędzia Łukasz Piebiak ze Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia".
Od końca marca możliwy jest pilotaż i dobrowolne wprowadzanie w sądach nowych uregulowań odnoszących się do dyrektorów-menedżerów. Według informacji z resortu sprawiedliwości na razie tylko jeden prezes sądu zgłosił chęć udziału w pilotażu - chodzi o Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.
W Trybunale Konstytucyjnym na rozpoznanie oczekuje wniosek Krajowej Rady Sądownictwa dotyczący tej nowelizacji. KRS wskazuje m.in., że tryb uchwalenia zmian w ustawie naruszył - w jej opinii - reguły legislacji. Chodzi o to, że pierwsze czytanie projektu odbyło się w sejmowej komisji, a nie na forum całej izby. Sędziowie wskazują, że Prawo o ustroju sądów powszechnych to ustawa ustrojowa, więc - w myśl regulaminu Sejmu - pierwsze czytanie ustawy ustrojowej powinno odbyć się na forum całego Sejmu. Nie został na razie wyznaczony termin na rozpoznanie tego wniosku. (PAP)
mja/ bos/ bk/
