Sankcje nałożone na Iran, zwłaszcza na jego sektor naftowy i bankowy, są tak złożone, że będą trudne do zlikwidowania, natomiast ich efekt - rozrost szarej strefy w irańskiej gospodarce - może szkodzić stabilności regionu - uważa International Crisis Group.
O raporcie organizacji, opisującym "skutki uboczne" sankcji, pisze w środę Reuters.
Według ICG restrykcje nałożone na irański sektor naftowy i bankowy odbiły się tak mocno na gospodarce tego kraju, że szuka ona przeróżnych sposobów na ich obejście. To na przykład stosowanie barteru, działalność firm-krzaków też, przy rozliczeniach finansowych, tradycyjny system "hawala". Opiera się on na sieci pośredników będących ze sobą w kontakcie - kiedy jedna osoba w jednym kraju wręcza pośrednikowi umówioną kwotę pieniędzy, pośrednik w innym kraju oddaje taką samą kwotę wskazanej osobie ze swojego kraju. Zachodzi więc przepływ pieniędzy, ale fizycznie nie przekraczają one granic.
ICG ocenia w raporcie, że w Iranie doszło do "symbiozy między organizacjami powiązanymi z państwem, jak Strażnicy Rewolucji, a międzynarodowymi siatkami przemytniczymi". Organizacja obawia się, że z biegiem czasu te zorganizowane grupy przestępcze tak udoskonalą swoje działanie, że uda im się przetrwać nawet wtedy, gdy sankcje nałożone na Iran zostaną zniesione. Jednocześnie sankcje są na tyle złożone i podlegają różnym przepisom zależnie od kraju, że ich poluzowanie będzie jak "stąpanie po polu minowym" - uważa cytowany przez ICG ekspert z Waszyngtonu.
Organizacja ocenia, że szara strefa w gospodarce Iranu stanowi 21 proc. PKB. Rozrastanie się tej nieformalnej gospodarki jest niepokojące również ze względu na sąsiedztwo Iranu "z dwoma krajami prowadzącymi w rankingach korupcji - Irakiem i Afganistanem" - zauważa ICG. Z tego powodu, jej zdaniem, irańska szara strefa "prawdopodobnie wzmacnia przestępczość transgraniczną i podważa w dłuższej perspektywie stabilność (regionu)".
Rekomendacje ICG są podobne do tych, które daje wielu innych ekspertów zajmujących się Iranem - to stopniowe łagodzenie sankcji w zamian za ustępstwa Iranu dotyczące jego programu nuklearnego, w połączeniu z bezpośrednimi negocjacjami między Iranem a USA.
Państwa zachodnie obawiają się, że Iran wykorzysta wzbogacany w kraju uran do produkcji broni atomowej. Władze w Teheranie zaprzeczają i zapewniają, że uran jest wzbogacany wyłącznie w celu uzyskania paliwa dla cywilnej energetyki jądrowej. (PAP)
awl/ mc/
13298961
