*Ponad 10 tys. nauczycieli wzięło udział w specjalnych warsztatach i szkoleniach dotyczących zbrodni katyńskiej, zorganizowanych dla nich przez IPN w ostatnich 10 latach, a kilkaset tysięcy uczniów - w różnych przedsięwzięciach związanych z tą tematyką. *
Jak poinformował PAP naczelnik Wydziału Edukacji Historycznej Instytutu Pamięci Narodowej Andrzej Zawistowski, kwestią zbrodni katyńskiej, związanymi z nią badaniami naukowych i działaniami edukacyjnymi IPN zajmuje się praktycznie od momentu swojego powstania.
"Preambuła ustawy powołującej do życia IPN mówi: +Mając na względzie: zachowanie pamięci o ogromie ofiar, strat i szkód poniesionych przez Naród Polski w latach II wojny światowej i po jej zakończeniu, (...) jako wyraz naszego przekonania, że żadne bezprawne działania państwa przeciwko obywatelom (...) nie mogą ulec zapomnieniu+. Dlatego też temat Zbrodni Katyńskiej stale występuje w wielu różnych formach upowszechniania wiedzy o losach Polski i Polaków w XX w. Rzecz jasna są także działania wprost poświęcone zbrodni katyńskiej" - zaznaczył.
Przypomniał, że jedną z pierwszych przygotowanych przez edukatorów IPN wystaw była ekspozycja "Katyń - walka o prawdę" stworzona przez krakowski oddział Instytutu. Jej wernisaż odbył się zaledwie po kilku miesiącach funkcjonowania IPN. Był to wkład Instytutu w obchody 61. rocznicy zbrodni, przypadającej w 2001 r.
Według Zawistowskiego, edukatorzy IPN starają się pracować w oparciu o nowoczesne i skuteczne metody edukacyjne. "Wśród nich ważną rolę zajmują wystawy. Ich tematyka jest zróżnicowana: od tych dotyczących samej zbrodni katyńskiej - np. +Katyń 1940+, poprzez ekspozycje pokazujące lokalne konteksty zbrodni - np. +Katyń Podhalan+, wystawy pokazujące zbrodnię w kontekście innych wydarzeń epoki - np. +Wygnańcy+, do przypominania o kultywowaniu pamięci o Katyniu - np. +Katyń. Zbrodnia, która miała być zapomniana+" - wymieniał.
"Szczególne miejsce wśród wystaw IPN poświęconej tej tematyce zajmuje wystawa +Zagłada polskich elit. Akcja AB-Katyń+ pokazująca ogrom zbrodni na polskiej elicie państwowej wiosną 1940 r. dokonanej przez Sowietów i Niemców. Warto pamiętać, iż w tym samym czasie, co mordy z ZSRR, Niemcy prowadzili akcję mordowania polskiej inteligencji w ramach Akcji AB" - przypomniał.
Swego rodzaju publikacjami o charakterze edukacyjnym są katalogi wystaw poświęconych zbrodni katyńskiej. Podstawową publikacją edukacyjną IPN poświęconą wydarzeniom 1940 r. jest teka edukacyjna "Zbrodnia Katyńska". Zawiera ona m.in. scenariusze lekcji, propozycje ćwiczeń, scenariusz wyprawy edukacyjnej do Katynia oraz prezentacje multimedialne.
W 2007 r. wielu z widzów filmu "Katyń" Andrzeja Wajdy otrzymało też przed projekcjami specjalne opracowanie "Zbrodnia Katyńska - kilka pytań i odpowiedzi", w którym w krótki i przystępny sposób wyłożono najważniejsza problematykę związaną ze Zbrodnią Katyńską. Przed seansami wygłaszane były również specjalne prelekcje. W ramach tej akcji prowadzonej w 2007 r. w związku z premierą filmu Wajdy, a następnie ponowionej w 2010 r. historycy z IPN przeprowadzili kilkaset prelekcji.
Tematyka katyńska była obecna w powszechnym obiegu także dzięki przygotowywanym przez IPN dodatkom do ogólnopolskich tygodników. Wiele miejsca poświęcał jej także "Biuletyn IPN", m.in. poprzez dwa specjalne numery tematyczne.
Inną formą edukacji są liczne konkursy dla uczniów związane z tematyką katyńską. Największym echem odbił się zorganizowany w ubiegłym roku konkurs "Sprzączki i guziki z orzełkiem ze rdzy... Katyń - 70 lat po zbrodni". Wzięło w nim udział ponad tysiąc osób, także spoza Polski. Charakter edukacyjny miały także zorganizowane przez IPN w wielu miastach w Polsce 13 kwietnia 2010 r. marsze pamięci o zbrodni katyńskiej oraz uruchomiona wówczas strona internetowa www.ipn.gov.pl/katyn.
Choć Instytut Pamięci Narodowej przygotowuje i przeprowadza bardzo dużo przedsięwzięć na rzecz edukacji o zbrodni katyńskiej, nie jest jedynym, który to robi. "Szczególnie interesujący jest wspomagany przez IPN program edukacyjny +Katyń... ocalić od zapomnienia+, przygotowany przez Stowarzyszenie +Parafiada+. Został on zbudowany wokół inicjatywy upamiętnienia ofiar zbrodni katyńskiej przez posadzenie ponad 20 tysięcy Dębów Pamięci. Każdy dąb ma upamiętniać jedną zamordowaną w 1940 r. osobę" - przypomniał Zawistowski.
Liczne działania prowadzi też m.in. Fundacja "Golgota Wschodu", której głównym statutowym celem jej upamiętnienie ofiar zbrodni katyńskiej. Założycielem i wieloletnim prezesem Fundacji był zmarły w 2007 r. ksiądz Zdzisław Peszkowski, kapelan "Rodzin Katyńskich".
Z kolei specjalny pakiet materiałów edukacyjnych z myślą o nauczycielach i uczniach pt. "Lekcja Katyńska" opublikowało też np. Wydawnictwo Nowa Era. Na pakiet składa się: bogato ilustrowana broszura historyczna oraz płyta CD. Wśród zawartych na niej materiałów znajdują się scenariusze lekcji o Katyniu, fragmenty filmów archiwalnych czy porady psychologa na temat, jak rozmawiać z młodzieżą na tak trudne tematy. (PAP)
dsr/ ls/ woj/
