Wystawa "...i zadziwi się Europa" Yael Bartany będzie reprezentować Polskę na 54. Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji, która rozpocznie się czerwcu. Prace izraelskiej artystki poruszają kwestie stosunków polsko-izraelskich.
Trzyczęściowa instalacja wideo poruszająca temat relacji polsko-żydowskich zostanie zaprezentowana międzynarodowej publiczności w polskim pawilonie - poinformowała w piątek w warszawskiej galerii Zachęta jej dyrektor i komisarz pawilonu Polonia Hanna Wróblewska. "...i zadziwi się Europa" Yael Bartany będzie pierwszą wystawą w historii polskiego udziału w biennale eksponującą prace artysty z innego kraju.
Tematem filmowej trylogii Yael Bartany jest działalność stworzonego przez artystkę ruchu politycznego - Ruchu Odrodzenia Żydowskiego w Polsce - stawiającego sobie za cel sobie powrót ponad trzech milionów Żydów do ojczyzny ich przodków. W jej filmach splatają się wątki dotyczące izraelskiego ruchu osadniczego, syjonistycznych marzeń, antysemityzmu i Holokaustu oraz palestyńskiego prawa do ziemi.
Integralną częścią artystycznego projektu Bartany jest - jak podano w materiałach prasowych - stworzenie fundamentów realnego ruchu społeczno-politycznego.
W skład trylogii wchodzą trzy filmy: "Mary koszmary" (2007), "Mur i wieża" (2009) oraz "Zamach" (2011). Zdjęcia do ostatniej części projektu zostały zakończone w czwartek. Wszystkie projekty Bartany były realizowane w Polsce.
W filmie "Mary koszmary" młody aktywista, którego gra redaktor naczelny "Krytyki Politycznej" Sławomir Sierakowski, wygłasza przemówienie na pustym Stadionie Dziesięciolecia, wzywając trzy miliony Żydów do powrotu do Polski. "Mur i wieża" przedstawia rekonstrukcję fragmentu prowizorycznego osiedla, jakie żydowscy osadnicy wznosili podczas arabskiej rewolty w latach 1936-39 w czasach Brytyjskiego Mandatu Palestyny. Wieńczący trylogię film "Zamach" opowiada o konsekwencjach zamachu na lidera politycznej organizacji, który ginie z rąk zamachowca. W tej pracy Bartana poddaje ostatecznemu sprawdzianowi marzenia o zbudowaniu wielonarodowej wspólnoty, nowego społeczeństwa polskiego.
"Trylogia przekracza format sztuki narodowej, projekt pobudza polityczną wyobraźnię, konfrontując nas z tym, co niemożliwe - alternatywną wersją historii" - tak wyłonione przez ministra kultury jury umotywowało decyzję o wystawieniu projektu izraelskiej artystki w polskim pawilonie. Sędziowie nawiązali w uzasadnieniu do tematu przewodniego tegorocznego Biennale Sztuki w Wenecji noszącego tytuł "ILUMInacje" ("ILLUMInations"). Jak wyjaśniła Wróblewska, podczas Biennale w Wenecji sztuka stanie się okazją do rozważań na temat pojęcia i przyszłości narodu.
Jeden z kuratorów polskiej ekspozycji Sebastian Cichocki trylogię polsko-żydowską określił jako rodzaj materiału wybuchowego. "Mamy tutaj do czynienia z artystką, która w ostatnich latach wiele wniosła do polskiej kultury, zajmując się tematami, których polscy artyści być może nie chcieliby dotykać" - mówił kurator. Jego zdaniem, w polskim pawilonie będzie prezentowane "spojrzenie przybysza, kogoś, kto bada, analizuje polską tradycję i historię".
"Mimo że projekt ten dotyczy stosunków polsko-żydowskich, to odwołuje się również do stosunków izraelsko-palestyńskich" - zwróciła uwagę Bartana, która dodała, że - choć nie wspomina bezpośrednio o Palestyńczykach w swoich filmach - dla odbiorcy izraelsko-palestyńskiego przekaz będzie czytelny.
"Kiedy dowiedziałam się, że ten projekt został wybrany przez jury oraz poparty przez władze polskie, uznałam, że o ile projekt Yael jest radykalny, to sama decyzja o wystawieniu tej pracy w pawilonie polskim jest jeszcze bardziej radykalna" - zaznaczyła druga kurator wystawy Galit Eilat.
Yael Bartana (ur. 1970 w Afuli w Izraelu) zajmuje się filmem, fotografią oraz instalacjami wideo i dźwiękowymi. W pracach realizowanych w Izraelu artystka analizowała wpływ wojny i poczucia zagrożenia na codzienne życie.
- Międzynarodowa Wystawa Sztuki w Wenecji będzie można oglądać od 4 czerwca do 27 listopada br. Publiczność w Polsce będzie mogła obejrzeć filmy Bartany w Zachęcie.
Udział Polski w Biennale Sztuki w Wenecji finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Organizatorem wystawy jest Zachęta Narodowa Galeria Sztuki.(PAP)
mce/ abe/
