Metalowe imbryki na sake używane do podgrzewania alkoholu i realistycznie wykonane figury zwierząt - to zabytki prezentowane na wystawie "Japońskie wyroby z metalu", które będzie można obejrzeć w tym miesiącu w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.
Jak poinformowała PAP w niedzielę Anna Kowalów, rzeczniczka prasowa Muzeum Narodowego we Wrocławiu wszystkie obiekty pochodzą z XIX w. i wykonywane były głównie na eksport do Europy i Stanów Zjednoczonych.
"Nic w Japonii nie wzbudza większej czci i poważania niż wykuty ze stali miecz samurajski. Przez wiele stuleci tysiące artystów rzemieślników wykorzystywało swoje uzdolnienia artystyczne do wytwarzania broni idealnej, będącej dumą dla wojownika i natchnieniem dla poety" - opowiadała Dorota Róż-Mielecka, kuratorka wystawy.
Dodałą, że użytkowe walory miecza szły w parze z estetyką, czyniąc zeń prawdziwe dzieło sztuki. W 1876 r. wszedł w życie cesarski dekret Haitorei zabraniający noszenia mieczy i wykorzystywania ich jako symbolu pozycji społecznej. Płatnerze i rzemieślnicy, doskonalący przez wieki swoje umiejętności w wykonywaniu ozdobnych elementów oprawy mieczy zostali pozbawieni zamówień. Musieli znaleźć inne cele pozwalające na kontynuowanie zawodu.
Wtedy właśnie - opowiadała kuratorka - zaczęli wytwarzać różnego rodzaju przedmioty metalowe: wazy, kadzielnice, talerze, figurki. Do ich wykonania używano zwykle brązu, rzadziej złota i srebra. Powszechnie stosowanym procesem ich wyrobu było odlewanie "na wosk tracony". Do tego celu wykonywano gliniany rdzeń przedmiotu, pokrywano go warstwą wosku, który opracowywano rzeźbiarsko. Następnie kładziono warstwę gliny i wypalano wytapiając jednocześnie wosk. Do uzyskanej w ten sposób formy wlewano roztopiony metal. Po jego ostygnięciu formę rozbijano. Stosowano różne techniki zdobnicze: przedmioty bywały kute, cyzelowane w reliefie, wycinane ażurowo, ryte, złocone, inkrustowane barwnymi emaliami i metalami szlachetnymi.
Z kolei Kowalów dodała, że wśród najciekawszych obiektów na wystawie znajdą się kadzielnica stosowana w czasie buddyjskich ceremonii, choshi czyli metalowe imbryki na sake, przepiękne figury koguta symbolu odwagi i męstwa, żurawia symbolizującego długowieczność oraz lustro, które w japońskiej kulturze pełniło zupełnie inną rolę.
"Jest to przedmiot występujący w legendach o powstaniu Japonii, przechowywany w świątyniach shintoistycznych jako symbol czczonego tam bóstwa. Jego funkcja praktyczna - odbijanie wizerunku - jest drugorzędna" - tłumaczyła Kowalów.
Muzeum Narodowe we Wrocławiu posiada ciekawą kolekcję japońskich metali. Trafiły tu ze zbiorów różnych kolekcjonerów, stąd nie stanowią zwartej całości. Niemniej prezentują dobre przykłady wykorzystania przez Japończyków rozmaitych technik i charakterystycznych form.
Kolejne wystawy poświęcone kulturze Japonii zostaną zaprezentowane w późniejszych terminach. W połowie lipca wrocławianie będą mogli obejrzeć różne aspekty wykorzystania złota: w rzeźbie, malarstwie, rzemiośle artystycznym dawnym i współczesnym. Zostaną zaprezentowane również narzędzia służące do dekoracji tym metalem oraz film o kolejnych etapach powstawania płatka złota. Ekspozycja składać się będzie ze zbiorów własnych muzeum i kilku eksponatów wypożyczonych z innych muzeów.
Z kolei na początku września wystawa "Siedem ziół jesieni i księżyc" będzie poświęcona dawnym i współczesnym wyroby japońskiego rzemiosła artystycznego zdobionego motywami jesiennymi, m.in. laka czy ceramika. (PAP)
umw/ tot/
