W zbiorach etnograficznych Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce znajduje się duża grupa drewnianych, polichromowanych rzeźb Szopki Betlejemskiej, wykonanych w 1929 roku przez wielickiego górnika artystę Józefa Markowskiego.
"Jest to oryginalny przykład wielickiej sztuki górniczej związanej z pobożnością prostych górników, którą ukształtowała praca w stałym zagrożeniu życia i zdrowia" - poinformowała PAP Małgorzata Bogucka z muzeum.
Początkowo, od roku 1920, szopka była malowniczo rozmieszczona przy ociosie (ścianie) podziemnej kaplicy Św. Kingi na drugim poziomie kopalni wielickiej. Związana jest z nią tragiczna historia. Podczas montowania szopki jej twórca Józef Markowski spadł z kilkumetrowej wysokości i potłukł się tak dotkliwie, że w kilka tygodni później zmarł. Jego prace przy wystroju kaplicy, którym poświęcił 25 lat, kontynuował młodszy brat Tomasz.
W latach siedemdziesiątych XX wieku drewniane rzeźby Markowskiego przeniesiono z ociosu kaplicy do Muzeum Żup Wielickich. Do dzisiaj zachowały się w dobrym stanie, urzekając ludowym wdziękiem, związanym z jasełkowym charakterem przedstawień nie tylko Świętej Rodziny, ale i pasterzy, mędrców z eskortą, licznych zwierząt.
Korzenie tej sztuki tkwią w podwielickiej wsi Siercza, skąd pochodzili bracia Markowscy. Ich ojciec trudnił się wykonywaniem figurek i obrazków religijnych, sprzedawanych potem na jarmarkach.
Rzeźby w drewnie stanowią rzadkość w twórczości Józefa Markowskiego, który razem z bratem Tomaszem od końca XIX stulecia zajmował się wystrojem kaplicy św. Kingi, rzeźbiąc w bryłach soli. Obaj bracia, artyści górnicy i samoucy, wykonali szereg rzeźb i płaskorzeźb, zdobiących podziemną kaplicę.
Zabytkowa Kopalnia Soli w Wieliczce to unikalny obiekt górniczy na świecie, czynny bez przerwy od średniowiecza do czasów współczesnych. Jej oryginalne wyrobiska (chodniki, pochylnie, komory eksploatacyjne, jeziora, szyby, szybiki) o łącznej długości około 300 km usytuowano na dziewięciu poziomach, sięgających do głębokości 327 m. Ilustrują one wszystkie etapy rozwoju techniki górniczej w poszczególnych epokach historycznych.
Zorganizowany ruch turystyczny trwa w kopalni od końca XVIII wieku. Obecnie trasa turystyczna liczy 2,5 km długości i obejmuje ponad 20 komór. W 1978 roku kopalnia została wpisana na I Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO wśród pierwszych 12 obiektów z całego świata.(PAP)
hp/ ls/ jbr/
