Przekazujemy kalendarz rocznic na najbliższy tydzień:
4 czerwca ---------
1102 - W Płocku zmarł książę Władysław I Herman. (910)
1811 - Przy Teatrze Narodowym otwarto Szkołę Dramatyczną.
1817 - Cesarz austriacki Franciszek I zatwierdził statut Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. (195)
1872 - w Warszawie zmarł Stanisław Moniuszko, kompozytor, dyrygent, pedagog muzyczny. (140)
1917 - Prezydent Francji Raymond Poincare wydał dekret o utworzeniu Armii Polskiej we Francji. (95)
1926 - Na Zamku Królewskim w Warszawie Ignacy Mościcki złożył przysięgę i objął urząd prezydenta Rzeczposplitej.
1942 - W czasie akcji deportacyjnej prowadzonej przez Niemców w krakowskim getcie zastrzelony został Mordechaj Gebirtig, poeta tworzący w języku jidysz, pieśniarz żydowski, aktor. (70)
1942 - W Pradze w wyniku ran odniesionych w zamachu zmarł gen. SS i policji Reinhard Heydrich, szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, zastępca protektora Czech i Moraw. (70)
1944 - W KL Auschwitz zmarł z wycieńczenia Bronisław Czech, najwszechstronniejszy polski narciarz w okresie międzywojennym, trzykrotny olimpijczyk, taternik, ratownik górski.
1951 - W Nowem koło Grudziądza urodził się Bronisław Malinowski, lekkoatleta, mistrz olimpijski na 3 km z przeszkodami (1980).
1952 - W Obornikach Śląskich urodził się Bronisław Komorowski, historyk, działacz opozycji antykomunistycznej, parlamentarzysta, minister obrony narodowej, marszałek Sejmu, od 6 sierpnia 2010 r. prezydent Polski.
1960 - W Londynie zmarł gen. Jozef Haller. Pochowany został na cmentarzu Gunnersbury.
1962 - W Olsztynie urodził się Krzysztof Hołowczyc, kierowca rajdowy. (50)
1971 - Rząd podjął decyzję o budowie Trasy Łazienkowskiej w Warszawie.
1977 - W warszawskim Międzylesiu otwarto Szpital-Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka. (40)
1988 - W Warszawie zmarł gen. Jan Mazurkiewicz "Radosław", żołnierz Legionów Polskich, szef Kedywu KG AK (1944), w czasie Powstania Warszawskiego dowódca Zgrupowania "Radosław".
1989 - Przeprowadzono pierwszą turę wyborów do Sejmu i Senatu, na zasadach ustalonych podczas obrad Okrągłego Stołu. Zakończyła się ona wielkim zwycięstwem Solidarności, którego konsekwencją był upadek komunizmu i przemiany polityczne.
1992 - W nocy z 4 na 5 czerwca Sejm udzielił wotum nieufności rządowi Jana Olszewskiego. (20)
2002 - W Pusanie w czasie Mistrzostw Świata w piłce nożnej reprezentacja Polski przegrała z Koreą Południową 0:2. (10)
5 czerwca ---------
1257 - Bolesław Wstydliwy ogłosił dokument lokacyjny na prawie niemieckim dla Krakowa. (755)
1894 - We Lwowie uroczyście otwarto Panoramę Racławicką.
1912 - W Jezupolu koło Stanisławowa urodził się Wojciech Dzieduszycki, dziennikarz, krytyk muzyczny i teatralny, konferansjer, piosenkarz, autor tekstów piosenek. W 2006 r. Dzieduszycki przyznał się do współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa w latach 1949-1972. (100)
1920 - Oddziały 1. Armii Konnej Siemiona Budionnego przerwały front polski.
1931 - W Warszawie zmarł Jan Dąbski, członek władz PSL "Piast", założyciel i prezes Stronnictwa Chłopskiego; wicemarszałek Sejmu (1928-1930). Jako przewodniczący polskiej delegacji w czasie rokowań pokojowych z Rosją Sowiecką w latach 1920-1921 podpisał Traktat Ryski.
1941 - W Skotnikach koło Łęczycy urodziła się Barbara Brylska, aktorka.
1943 - W Warszawie w kościele św. Aleksandra na Pl. Trzech Krzyży Gestapo aresztowało 89 osób uczestniczących w ceremonii ślubnej. Wśród nich m.in. nowożeńców oraz kilkunastu członków oddziału dyspozycyjnego Kedywu KG AK "Osa-Kosa".
1944 - W Stanesti-Chirulesti w Rumunii zmarł Józef Beck - legionista, członek POW, pułkownik Wojska Polskiego oraz minister spraw zagranicznych w latach 1932- 1939, jeden z najbliższych współpracowników marszałka Józefa Piłsudskiego.
1944 - Wizytę w USA rozpoczął premier Stanisław Mikołajczyk. W czasie jej trwania trzykrotnie rozmawiał z prezydentem F. D. Rooseveltem.
1947 - Sekretarz stanu USA George Marshall przedstawił plan ekonomicznej pomocy dla całej Europy, którego celem politycznym było przeciwstawienie się komunizmowi poprzez odbudowę gospodarki państw europejskich zniszczonych II wojną światową. Polska ze względu na stanowisko Moskwy nie przystąpiła do tego projektu. (65)
1949 - W Warszawie popełniła samobójstwo kpt. AK Emilia Malessa "Marcysia".
1967 - Na Bliskim Wschodzie rozpoczęła się tzw. wojna sześciodniowa. Dążące do konfliktu z Izraelem Egipt, Syria i Jordania zostały niespodziewanie zaatakowane przez wojska izraelskie. W wyniku działań wojennych do 10 czerwca wojska izraelskie zajęły zachodni brzeg Jordanu ze wschodnią Jerozolimą, półwysep Synaj oraz wzgórza Golan. W sumie obszar ponad 60 tys. km kw., zamieszkany przez ponad milion Arabów. (45)
1973 - Sąd w Hamburgu skazał byłego dowódcę policji bezpieczeństwa (Sipo) i służby bezpieczeństwa (SD) w okupowanej Warszawie, Ludwiga Hahna, na 12 lat więzienia. Dwa lata później, w kolejnym procesie, otrzymał on wyrok dożywotniego więzienia.
1981 - Do Polski po 30 latach nieobecności przyjechał Czesław Miłosz.
1992 - Waldemar Pawlak został desygnowany na urząd premiera RP. (20)
1999 - Początek VII pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski (5-17 VI).
2004 - W Bel Air w Kalifornii zmarł Ronald Reagan, prezydent USA w latach 1981-1989.
6 czerwca ---------
1794 - Pod Szczekocinami wojska dowodzone przez Tadeusza Kościuszkę zostały pokonane przez połączone siły armii rosyjskiej i pruskiej. W walce zginął m.in. Bartosz Głowacki.
1818 - W Winnej Górze w Wielkopolsce zmarł gen. Jan Henryk Dąbrowski, twórca Legionów Polskich i gen. armii Księstwa Warszawskiego.
1841 - W Miłkowszczyźnie koło Grodna urodziła się Eliza Orzeszkowa, pisarka.
1892 - W Rembieszycach w pow. jędrzejowskim urodził się Leon Kozłowski, archeolog, prof. Uniwersytetu Lwowskiego; działacz BBWR, parlamentarzysta, minister reform rolnych (1930-1932), premier RP w latach 1934-1935. W czasie II wojny światowej więziony przez NKWD; od 1941 r. w armii gen. Władysława Andersa, z której zbiegł na stronę niemiecką, zgłaszając chęć kolaboracji. (120)
1936 - W Poznaniu urodził się Roman Wilhelmi, aktor.
1944 - Siły zbrojne alianckich państw zachodnich rozpoczęły największą w czasie II wojny światowej operację desantową - lądowanie w Normandii. Była ona częścią operacji "Overlord", otwierającej drugi front w Europie.
1947 - W Ruthin w Walii zmarł Władysław Raczkiewicz, prezydent RP w latach 1939-1947. (65)
1952 - W Warszawie przy pl. Unii Lubelskiej otwarto "Supersam" - największy i najnowocześniejszy w ówczesnej Polsce punkt handlowy. (60)
1977 - W Rzymie zmarł Karol Popiel, polityk, publicysta; współtwórca Polskich Drużyn Strzeleckich, żołnierz Legionów Polskich; współzałożyciel i przywódca Narodowej Partii Robotniczej, poseł na Sejm (1922-1927); działacz Centrolewu, więzień brzeski; współzałożyciel i przywódca Stronnictwa Pracy (1937). W czasie II wojny światowej minister sprawiedliwości w rządzie gen. W. Sikorskiego oraz minister odbudowy administracji publicznej w gabinecie Stanisława Mikołajczyka. Po wojnie poseł do KRN (1945-1946). W 1947 r. wyemigrował do USA. (35)
1997 - Sejm przyjął nowy "Kodeks karny", w którym kara śmierci została zastąpiona karą dożywotniego pozbawienia wolności. (15)
2010 - W Warszawie na pl. Piłsudskiego odbyła się msza beatyfikacyjna ks. Jerzego Popiełuszki.
2011 - W wypadku lotniczym w Hiszpanii zginął prof. Stefan Kuryłowicz, architekt.
7 czerwca ---------
1492 - W Grodnie, po 45 latach panowania w Koronie i 52 na Litwie, zmarł Kazimierz IV Jagiellończyk. (520)
1812 - Do Gdańska przybył Napoleon Bonaparte. (200)
1877 - Urodził się Andrzej Wierzbicki, działacz gospodarczy i polityczny, współzałożyciel i dyrektor Lewiatana, od 1932 r. prezes Zarządu Centralnego Związku Przemysłu Polskiego. (135)
1921 - Na wniosek Komisji Międzysojuszniczej przerwano walki III Powstania Śląskiego i ustalono linię demarkacyjną.
1922 - W Krakowie urodził się Aleksander Krawczuk, historyk, eseista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, znawca dziejów starożytnej Grecji i Rzymu; w latach 1986-1989 minister kultury i sztuki. (90)
1927 - W Warszawie zabity został sowiecki poseł Piotr Wojkow. Zamachu dokonał rosyjski emigrant Borys Kowerda. (85)
1927 - W Tomaszowie Mazowieckim urodził się Tadeusz Chmielewski, reżyser, producent filmowy. (85)
1930 - W Warszawie urodził się Leszek Moczulski, historyk, dziennikarz, działacz opozycji antykomunistycznej, jeden z założycieli Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO), współtwórca i przywódca Konfederacji Polski Niepodległej.
1946 - W Tarnowskich Górach urodził się Jan Miodek, językoznawca.
1946 - W Chodorach urodził się Antoni Chodorowski, grafik, karykaturzysta.
1952 - W Stambule urodził się Orhan Pamuk, pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 2006 r. (60)
1954 - Stanisław Cat-Mackiewicz został premierem rządu emigracyjnego.
1980 - W Warszawie zmarł Marian Spychalski, marszałek Polski, przewodniczący Rady Państwa PRL.
1982 - Podpisano polsko-radziecką umowę o współpracy przy budowie warszawskiego metra. (30)
2002 - Premiera filmu "Dzień świra" w reżyserii Marka Koterskiego. (10)
8 czerwca ---------
1457 - Król Kazimierz IV Jagiellończyk wjechał tryumfalnie na zamek w Malborku. (555)
1912 - W Warszawie urodził się Jerzy Kaliszewski, aktor, reżyser, pedagog. (100)
1926 - Sejm powołał nowy rząd, na czele którego ponownie stanął Kazimierz Bartel.
1927 - W Grodnie urodził się Wiktor Woroszylski, poeta, prozaik, tłumacz. (85)
1940 - Zatopiony został ORP "Orzeł", najprawdopodobniej omyłkowo przez okręty alianckie.
1941 - W Bestwince koło Bielska Białej urodził się Zygmunt Smalcerz, sztangista, złoty medalista olimpijski.
1946 - W Londynie odbyła się parada zwycięstwa, na którą zaproszono władze wojskowe z Polski. Środowiska Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie zbojkotowały uroczystość.
1946 - W Łodzi urodził się Piotr Fronczewski, aktor.
1947 - W Heppenheim w Niemczech urodził się Edward Lutczyn, grafik, rysownik, satyryk. (65)
1951 - W Krakowie urodziła się Olga Jackowska, Kora, wokalistka zespołu Maanam.
1956 - W Nowym Jorku popełnił samobójstwo Jan Lechoń, poeta.
1976 - Początek oficjalnej wizyty Edwarda Gierka w RFN, podczas której podpisano kilkanaście porozumień gospodarczych.
1977 - W Warszawie zmarł prof. Kazimierz Kumaniecki, filolog klasyczny, badacz literatury łacińsko-polskiej, tłumacz. (35)
1982 - Pierwsza audycja podziemnego gdańskiego Radia "Solidarność". (30)
1984 - W Gdańsku aresztowany został członek TKK NSZZ "Solidarność" Bogdan Lis.
1987 - Początek III pielgrzymki do Polski papieża Jana Pawła II (8-14 czerwca). (25)
1991 - W Katowicach zmarł Wilhelm Szewczyk, prozaik, publicysta, redaktor kilku śląskich pism, krytyk literacki, poeta, poseł na Sejm PRL.
1996 - Powołano Akcję Wyborczą "Solidarność".
1997 - Papież Jan Paweł II kanonizował królową Jadwigę Andegaweńską. (15)
9 czerwca ---------
1595 - W Łobzowie urodził się przyszły król Polski Władysław IV Waza.
1832 - Papież Grzegorz XVI ogłosił encyklikę "Cum primum", potępiającą Powstanie Listopadowe, jako bunt podjęty przeciwko legalnej władzy. (180)
1885 - W Gąbinie pow. Gostynin urodził się Felicjan Składkowski, działacz PPS, żołnierz Legionów Polskich i POW. W II RP m.in. minister spraw wewnętrznych (1926-1929, 1930-1931, 1936-1939), poseł na Sejm (1930-1939) oraz premier (1936-1939).
1926 - W Paryżu zmarł Władysław Mickiewicz, działacz emigracyjny, księgarz, bibliotekarz i publicysta.
1945 - Wojska Czechosłowacji wkroczyły na teren pow. raciborskiego.
1945 - Władze ZSRS utworzyły na obszarze polskich ziem zachodnich Północną Grupę Wojsk Radzieckich.
1946 - We Wrocławiu zainaugurowano zajęcia na Uniwersytecie i Politechnice.
1947 - August Zaleski zaprzysiężony został na urząd prezydenta RP na uchodźstwie. Stanowisko to objął po zmarłym 6 czerwca 1947 r. Władysławie Raczkiewiczu. (65)
1947 - W Bielsku-Białej urodził się Bohdan Smoleń, artysta kabaretowy i aktor komediowy. (65)
1981 - W Warszawie zarejestrowany został NSZZ Indywidualnych Rzemieślników "Solidarność".
2002 - W Londynie zmarła Lidia Ciołkoszowa, historyczka, działaczka socjalistyczna, od 1979 r. przewodnicząca PPS na Obczyźnie. (10)
2011 - W Nowym Dworze Mazowieckim zmarł Andrzej Święcicki, wieloletni prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie, socjolog. W czasie II wojny światowej żołnierz Armii Krajowej, po wojnie więziony przez komunistów w Polsce i ZSRS.
10 czerwca ----------
1807 - Pod Lidzbarkiem Warmińskim doszło do bitwy pomiędzy wojskami francuskimi i rosyjskimi. (205)
1901 - W Szobiszowicach (obecnie dzielnica Gliwic) urodził się Jerzy Ziętek, uczestnik Powstań Śląskich, członek BBWR. Po wojnie wojewoda śląski, członek KC PZPR (1964-1981), przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach (1964-1973).
1910 - W Heidelbergu urodził się Piotr Zaremba, architekt, pierwszy polski prezydent Szczecina w latach 1945-1950.
1920 - Odwrót wojsk polskich z Kijowa.
1934 - W Wilnie urodziła się Magda Teresa Wójcik, aktorka.
1941 - Pierwsza zbiorowa ucieczka więźniów KL Auschwitz. W buncie i ucieczce wzięło udział około 50 więźniów. Na wolność przedostało się tylko dziewięciu. Podczas ucieczki i w wyniku niemieckiego odwetu życie straciło ponad 380 więźniów.
1941 - W Warszawie zmarł Ludwik Krzywicki, działacz socjalistyczny, więzień carski, wybitny socjolog, pedagog, współzałożyciel Głównego Urzędu Statystycznego.
1942 - Niemcy dokonali zagłady wsi Lidice pod Pragą w odwecie za śmierć gen. SS i policji Reinharda Heydricha, szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, który zginął w wyniku ran odniesionych w czasie zamachu przeprowadzonego na niego przez wyszkolonych w Anglii czeskich spadochroniarzy. (70)
1942 - Bunt i próba zbiorowej ucieczki ok. 350 więźniów polskich z karnej kompanii w Birkenau. Ucieczka udała się siedmiu z nich, zginęło ponad 300. (70)
1946 - Utworzono Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
1950 - W Poznaniu urodziła się Anna Jantar, piosenkarka.
1997 - W Krośnie papież Jan Paweł II kanonizował Jana z Dukli. (15)
2002 - W czasie Mistrzostw Świata w piłce nożnej w Korei Południowej reprezentacja Polski przegrała z Portugalią 0:4. (10)
mjs/ hes/
