Dwóch z około dziesięciu żyjących w Polsce i na świecie duchownych, byłych więźniów obozu koncentracyjnego w Dachau, modliło się w czwartek w bazylice św. Józefa w Kaliszu za cudowne oswobodzenie 29 kwietnia 1945 r.
Od 2006 r. uroczystości dziękczynne odbywają się w Dniu Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w okresie II wojny światowej, ustanowionego przez Konferencję Episkopatu Polski. Organizację Dnia powierzono diecezji kaliskiej. Centralnym punktem tegorocznych uroczystości była msza św. koncelebrowana przez metropolitę białostockiego, abp Edwarda Ozorowskiego. Uczestniczyło w niej m.in. ośmiu biskupów i księża więzieni w Dachau: Leon Stępniak i Tadeusz Kosecki.
"Dziś wspominamy nie tylko męczenników z Dachau, ale wszystkich, którzy w czasie ostatniej wojny oddali swoje życie za wiarę na Zachodzie i na Wschodzie. Dla polskich księży to duma, że nie zabrakło wśród nas ludzi mężnych" - mówił metropolita do kilkuset duchownych.
W obliczu planowanej przez Niemców zagłady obozu księża przysięgli św. Józefowi Kaliskiemu, że w przypadku ocalenia spotykać się będą każdego roku w Kaliszu - miejscu kultu tego świętego. Od 62 lat księża ponawiają w bazylice tę przysięgę.
Obóz istniał w latach 1933-1945. W czasie II wojny światowej był głównym na Zachodzie obozem koncentracyjnym dla polskiego duchowieństwa. Więziono w nim około 200 tysięcy osób wielu narodowości. Wśród nich było 1786 księży i zakonników, z których 847 przeżyło wojnę i doczekało się wyzwolenia przez armię amerykańską.
97-letni ksiądz kanonik Leon Stępniak z Kościana opowiadał dziennikarzom o życiu obozowym i ostatnich godzinach pobytu w Dachau. Duchowny bardzo dobrze pamięta przeżycia obozowe i moment wyzwolenia przez armię amerykańską.
"Była piękna słoneczna niedziela. Wiedzieliśmy już, że Niemcy chcą zatrzeć ślady zbrodni i zlikwidować obóz. Modliliśmy się, powierzając swój los św. Józefowi. Nagle usłyszeliśmy głosy niewielkiej - jak się okazało - grupy nadchodzących żołnierzy amerykańskich. Więźniowie rzucali się w objęcia i całowali. Była wielka radość" - mówił ksiądz Stępniak.
Był wtedy ubrany, jak pozostali więźniowie, w pasiaki. Został zapędzony pod ściany baraku. "Głowy kazali nam ustawić do okna. Na dany znak, wszyscy musieli się położyć na ziemi. Nie było miejsca, leżeliśmy jeden na drugim. Kiedy nas prowadzili, nie szliśmy, ale wlekliśmy nogę za nogą" - wspominał.
W podziemiach kaliskiej bazyliki istnieje Kaplica Męczeństwa i Wdzięczności oraz archiwum księży polskich więzionych w Dachau. Wśród najcenniejszych eksponatów są zdjęcia z uroczystości 25 i 35 - lecia wyzwolenia obozu. Z kapłanami modlili się wtedy kardynałowie Stefan Wyszyński i Karol Wojtyła. Są także zdjęcia z 1975 r., kiedy to księży z obozu w Dachau przyjął papież Paweł VI. Był wtedy z nimi przyszły papież Jan Paweł II. Wśród eksponatów są m.in. kawałki obozowego chleba, ręcznie napisany modlitewnik, krzyże, medaliki, obozowe dokumenty i zdjęcia.
Wśród ocalonych z Dachau byli zmarli w 2007 r. kardynałowie Ignacy Jeż i Adam Kozłowiecki (2007 r.) oraz arcybiskup Kazimierz Majdański. Ten ostatni zmarł 29 kwietnia - w 62. rocznicę oswobodzenia obozu w Dachau.(PAP)
zak/ itm/ gma/
