*Odnaleziony kilka lat temu w bazylice św. Józefa w Kaliszu unikatowy graduał (księga z nutami) z 1525 r. wymaga pilnej konserwacji i napraw. Potrzeba na to kilkudziesięciu tysięcy złotych, których - jak do tej pory - nie udało się zdobyć. *
"Jest to księga ogromna, ma drewnianą oprawę, na którą naciągnięta jest skóra. Niestety, w ciągu setek lat zniknęły klamry, które spinały tę oprawę i zabezpieczały przed falowaniem pergaminu pod wpływem wilgoci" - powiedział ksiądz Jarosław Powązka z bazyliki. Świątynia jest właścicielem zabytku.
Podkreślił, że księga pokazuje stan muzycznej kultury liturgicznej z początku XVI wieku. "Jest to bezcenne źródło, ponieważ na marginesach są zapisane dzieje; są tam zamieszczone informacje m.in. o pożarach, epidemiach. Ma jeszcze wiele innych tajemnic i ciekawostek, które wymagają zbadania" - mówi duchowny.
Według niego, ciekawostką jest też zapis, który jest nutacją neumatyczną pisaną neumami średniowiecznymi, chorałowymi na pięciu, a nie na czterech liniach.
Na dość dobrze zachowanych pergaminowych kartach graduału, po malowanych czerwienią pięcioliniach w górę i w dół, biegną kostki dawnego zapisu nutowego z melodią pieśni. Pod nimi są kaligrafowane gotykiem łacińskie teksty oraz pisane czerwienią uwagi dla śpiewaków.
Na każdej stronie zapisano kilka wielkich i ozdobnych liter, malowanych tzw. trójcą kolorów: czerwienią, zielenią i błękitem. Niektóre strony są ozdobione bogatymi inicjałami oraz bordiurami (pasami dekoracyjnymi) z roślinnymi motywami.
Na okładce widnieje herb rodu Łaskich - Korab, przypominający łódź, nad którą stoi kamienna kolumna. Prawdopodobnie księga powstała z fundacji prymasa Jana Łaskiego. Świadczy o tym nie tylko herb, ale słabo już czytelny łaciński napis: "Jan Łaski, arcybiskup gnieźnieński. Roku Pańskiego 1525".
Według konserwatorów, graduał jest wysokiej klasy zabytkiem i wymaga badań specjalistów. Parafii nie stać na sfinansowanie odnowienia księgi. O pomoc wystąpiła do samorządu województwa wielkopolskiego.
Kaliska księga "odżyła" rok temu na 31. Ogólnopolskim Festiwalu Muzyki Dawnej "Schola Cantorum". Utwory zapisane w dawnej notacji menzuralnej zostały przełożone na dzisiejszy język muzyczny i wykonane przez młodych uczestników tego festiwalu.(PAP)
zak/ gma/
