Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Kanada: Śpiew gardłowy na liście zabytków kultury w Quebecu

0
Podziel się:

Katajjaq, inuicki śpiew gardłowy, został wpisany na specjalną listę
niematerialnych zabytków kultury prowincji Quebec. Jest pierwszą pozycją w zestawieniu, które
quebecki rząd chce rozszerzyć.

Katajjaq, inuicki śpiew gardłowy, został wpisany na specjalną listę niematerialnych zabytków kultury prowincji Quebec. Jest pierwszą pozycją w zestawieniu, które quebecki rząd chce rozszerzyć.

Śpiew gardłowy, zwany też śpiewem alikwotowym, wykorzystuje możliwości rezonansu, zmiany kształtu jamy ustnej, krtani, gardła, co sprawia wrażenie jednoczesnego "śpiewania" kilku dźwięków. W tradycji Inuitów z Nunavik katajjaq - wykorzystujący gardłowe dźwięki, śpiew na wdechu i wydechu - jest wykonywany prawie wyłącznie przez kobiety śpiewające w parach i stojące naprzeciwko siebie. Śpiew ten to nie tylko część tradycji muzycznej, w której naśladuje się dźwięki przyrody. Ma on charakter zawodów, jest wyzwaniem dla biorących udział w grze - kończy się, gdy jednej z kobiet zabraknie oddechu lub gdy jedna ze śpiewających zacznie się śmiać.

Śmiech to zresztą ważna część kultury Inuitów. Na wielu filmach dokumentalnych można zobaczyć, że śmiech w tak trudnych warunkach klimatycznych, jakie panują na kanadyjskiej Północy, jest niezbędny do rozładowywania konfliktów w małych społecznościach i po prostu do przeżycia. W pracy profesor Michele Therrien, opublikowanej w 2006 w Paryżu w Instytucie Języków i Cywilizacji Orientalnych (INALCO), autorka podkreśla, że w języku nunavimmiutut (którym się mówi w Arktyce quebeckiej) leksykalne znaczenie śmiechu związane jest z "otwarciem się na innego". Śmiech używany jest w celach edukacyjnych, dzieci uczone są jak dzięki śmiechowi opanować negatywne uczucia. Przywilejem starszych kobiet np. jest to, że wolno im śmiać się, gdy tylko mają na to ochotę, podczas gdy młode kobiety muszą nieco hamować wybuchy śmiechu. Zaś religijna tradycja Inuitów mówi, że tylko osoby, które umiały być szczęśliwe za życia, zostaną zaakceptowane w świecie po drugiej stronie.

Ciekawostką jest to, że spośród dziedzictwa niematerialnego francuskojęzycznej prowincji Kanady na pierwszą pozycję na liście wybrano nie zjawiska kultury frankofońskiej, tylko właśnie śpiew inuicki, który można usłyszeć w 14 społecznościach Inuitów na północy Quebecu. Tamtejszy rząd chciał, jak podkreślał komunikat prasowy, złożyć hołd kulturze Inuitów.

Quebecka lista dziedzictwa niematerialnego jest tworzona podobnie do listy dziedzictwa niematerialnego UNESCO. W rozumieniu konwencji UNESCO z 2003 r. dziedzictwo niematerialne to "zwyczaje, przekaz ustny, wiedza i umiejętności oraz związane z nimi przedmioty i przestrzeń kulturowa, które są uznane za część własnego dziedzictwa przez daną wspólnotę, grupę lub jednostki".

Na liście dziedzictwa kulturowego Quebecu są w większości budynki, w tym - poza budynkami mieszkalnymi, przemysłowymi, rezydencjami, bankami, kościołami, klasztorami - tak nietypowe jak np. schron atomowy w Saint-Damien-de-Buckland czy piece chlebowe. Są zabytki kościelne (jak np. ampułki na oleje święte, kielichy, krzyże), osoby (np. Samuel de Champlain, siedemnastowieczny podróżnik i "ojciec Nowej Francji"). Rząd prowincji zamierza jednak listę powiększać właśnie o niematerialne dobra kultury.

Śpiew Inuitów przeżywa obecnie swój renesans; coraz więcej dziewczyn powraca do liczącej tysiące lat tradycji. To ponowne odkrywanie swojej kultury jest charakterystyczne dla pierwotnych mieszkańców Kanady. Tradycyjna muzyka jest nie tylko odtwarzana, ale często wykorzystywana we współczesny sposób - np. przez indiańskich raperów. Zaś tradycje religijne przodków młodzi Indianie mogą poznawać w grze komputerowej.

Śpiew gardłowy można znaleźć w wielu kulturach, do najbardziej znanych należy śpiew mnichów tybetańskich i śpiew gardłowy z syberyjskiej republiki Tuwy. Nieco podobnie do inuickiego katajjaq brzmi rekuhkara ludów Ajnu z wysp japońskich, po latach zapomnienia również odkrywana przez młodych ludzi.

Z Toronto Anna Lach (PAP)

lach/ ksaj/ ro/

wiadomości
pap
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Źródło:
PAP
KOMENTARZE
(0)