Tablicę poświęconą pamięci pierwszego marszałka Sejmu Śląskiego Konstantego Wolnego odsłonięto rano w Święto Niepodległości w Katowicach. Ufundowana przez śląskich notariuszy tablica znalazła się budynku, w którym przed II wojną światową Wolny miał kancelarię notarialną.
Wydarzenie wpisuje się w obchody 135. rocznicy urodzin Konstantego Wolnego. Decyzją Sejmiku Woj. Śląskiego bieżący rok jest obchodzony w regionie jako Rok Konstantego Wolnego. Wolny przez trzy kadencje pełnił funkcję marszałka Sejmu Śląskiego - organu ustawodawczego autonomicznego wówczas województwa.
Obecny marszałek woj. śląskiego Adam Matusiewicz zaznaczył w niedzielę, że Wolny był przedstawicielem nowoczesnej śląskiej inteligencji wprowadzającej Górny Śląsk do II RP. "Nie było wówczas wielu ludzi z wyższym wykształceniem, ale ci, którzy byli, reprezentowali niesamowitą klasę. () To jedna z takich postaci okresu międzywojennego, która powoduje, że łza się czasem w oku kręci, gdy pomyślimy o tamtych czasach" - ocenił.
Na tablicy umieszczonej na kamienicy przy ul. Warszawskiej 1 wyryto napis: "Konstantemu Wolnemu (1877-1940), wielkiemu polskiemu patriocie, Marszałkowi Sejmu Śląskiego, notariuszowi, którego kancelaria notarialna mieściła się w tym budynku w latach 1934-1939, Notariusze Izby Notarialnej w Katowicach 2012".
Prezes Izby Notarialnej w Katowicach Jacek Wojdyło przypomniał m.in., że Wolny zmienił formę swej publicznej działalności na działalność prawniczą, notarialną - w geście protestu wobec konstytucji kwietniowej 1935 r. Zaznaczył też, że Wolny potrafił skupiać zainteresowanie i akceptację różnych środowisk, niezależnie od swoich przekonań politycznych.
"Umiejętność godzenia różnych poglądów, postawa człowieka otwartego na potrzeby innych, stwarzały dla niego perspektywę osoby bardzo akceptowanej, szlachetnej" - podkreślił prezes Izby Notarialnej w Katowicach. Jak dodał, w ciągu trzech kadencji Wolny był wybierany na funkcję marszałka Sejmu Śląskiego pięciokrotnie - także po tym, jak składał rezygnację wobec zbyt jednostronnych - jego zdaniem - decyzji politycznych posłów Sejmu Śląskiego.
Pierwsze wybory do Sejmu Śląskiego odbyły się 24 września 1922 r. Ogłoszono je na mocy Ustawy Konstytucyjnej z 15 lipca 1920 r., zawierającej Statut Organiczny Woj. Śląskiego. Nadawał on województwu szeroką autonomię w wielu dziedzinach życia. Na jego mocy powołano Sejm Śląski, uchwalający własny budżet, który zasilał Skarb Śląski. Tekst Statutu opracowała komisja pod przewodnictwem Wolnego.
Konstanty Wolny urodził się 5 kwietnia 1877 r. w Bujakowie k. Mikołowa. Był działaczem narodowym i społecznym na rzecz polskości Górnego Śląska, współpracownikiem Wojciecha Korfantego, współautorem Statutu Organicznego Woj. Śląskiego - aktu prawnego, który dawał regionowi autonomię. Był zaangażowany w akcję plebiscytową oraz przygotowanie powstań śląskich. W trzecim z nich był zastępcą Korfantego.
W 1922 r., po przyłączeniu Górnego Śląska do Polski, Wolny został marszałkiem Sejmu Śląskiego. Cieszył się autorytetem w zantagonizowanym wówczas Sejmie, który był areną bardzo ostrych konfliktów między obozami Korfantego i wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego. Według historyków jako marszałek Wolny kierował się zasadą praworządności i tolerancji; potrafił zachować własny sąd i niezależność w kwestiach politycznych.
We wrześniu 1939 r. wraz z falą uchodźców dotarł do Lwowa, gdzie był współzałożycielem Śląskiego Komitetu Uchodźców. Zmarł w tym mieście w 1940 r.; spoczął w grobowcu Jezuitów na tamtejszym Cmentarzu Janowskim. Zgodnie z wolą rodziny oraz samorządu woj. śląskiego na przełomie maja i czerwca zidentyfikowane prochy polityka ekshumowano z lwowskiego cmentarza i pochowano na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach. Spoczywają tam m.in. dyktator III Powstania Śląskiego Wojciech Korfanty czy pierwszy wojewoda śląski Józef Rymer.
Kulminacyjnym punktem obchodów Roku Konstantego Wolnego w woj. śląskim była uroczysta sesja Sejmiku Woj. Śląskiego, poświęcona postaci marszałka oraz 90. rocznicy pierwszych wyborów do Sejmu Śląskiego, zorganizowana 22 czerwca. Jej gościem był prezydent Bronisław Komorowski. (PAP)
mtb/ son/
