KE: Łotwa jest gotowa na przyjęcie euro w 2014 roku

05.06. Bruksela (PAP) - Łotwa jest gotowa na przyjęcie euro w przyszłym roku - wynika z raportu opublikowanego w środę przez Komisję Europejską. Łotysze chcą zastąpić swojego łata wspólną walutą europejską 1 stycznia 2014 roku i stać się 18. krajem strefy euro.

"Łotwa jest przykładem tego, że kraj może skutecznie poradzić sobie z brakiem równowagi makroekonomicznej, mimo że sytuacja jest poważna, i stać się silniejszy. Po głębokiej recesji z lat 2008-2009 Łotwa podjęła zdecydowane działania polityczne i otrzymała wsparcie w postaci programu pomocy finansowej UE i MFW, co poprawiło elastyczność i zdolności przystosowawcze gospodarki (...). I to się opłaciło: prognozy dla Łotwy wskazują, że będzie to najszybciej rozwijająca się gospodarka w UE w tym roku" - powiedział komisarz UE ds. gospodarczych i walutowych Olli Rehn.

Jak dodał, decyzja Łotwy o przyjęciu euro jest oznaką zaufania do wspólnej waluty i kolejnym dowodem, "że ci, którzy przepowiadali rozpad strefy euro byli w błędzie".

Z raportu na temat konwergencji wynika, że w okresie 12 miesięcy do kwietnia 2013 roku na Łotwie średnia stopa inflacji wyniosła 1,3 proc., czyli znacznie poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 2,7 proc. Oznacza to, że kraj spełnia kryterium stabilności cen. KE uważa, że inflacja prawdopodobnie utrzyma się poniżej wartości referencyjnej w najbliższym okresie, jednak kraj będzie musiał "zachować czujność" i utrzymywać inflację na niskim poziomie poprzez rozważną politykę fiskalną oraz zrównoważony popyt wewnętrzny.

KE przypomina, że deficyt sektora finansów publicznych kraju osiągnął w 2010 roku poziom 8,1 proc. PKB, a w 2012 roku obniżył się do 1,2 proc., i zgodnie z najnowszymi prognozami KE utrzyma się na takim poziomie w 2013 roku. Dług publiczny na koniec ubiegłego roku wyniósł 40,7 proc. PKB. KE uważa, że nadmierny deficyt obniżony został trwale i dlatego zarekomendowała zdjęcie z Łotwy procedury nadmiernego deficytu. Gdy to się stanie, Łotwa będzie spełniać kryterium fiskalne warunkujące przystąpienie do strefy euro.

Średnia długoterminowa stopa procentowa na Łotwie w ciągu roku do kwietnia 2013 wyniosła 3,8 proc., czyli poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 5,5 proc. Oznacza to, że kraj spełnia również to kryterium konwergencji. KE wskazuje, że dowodem na zaufanie rynkowe do gospodarki łotewskiej są też ceny obligacji długoterminowych tego kraju.

Na początku maja 2005 roku Łotwa przystąpiła do mechanizmu ERM2, co oznaczało, że władze kraju zobowiązały się do utrzymania wahań kursu łata w granicach +/- 1 proc. od kursu centralnego euro. W ciągu ostatnich dwóch lat kurs łata utrzymywał się w tych granicach. Oznacza to, że kraj spełnia kryterium walutowe wejścia do strefy euro.

KE wskazuje też, że łotewska gospodarka jest dobrze zintegrowana z gospodarką UE poprzez handel i rynek pracy. Przyciąga też bezpośrednie inwestycje zagraniczne. System finansowy kraju jest bardzo zintegrowany z systemem finansowym UE, głównie ze względu na duży udział kapitału zagranicznego w systemie bankowym.

Rehn podczas konferencji był pytany o wielkość sektora bankowego na Łotwie i udział w nim kapitału rosyjskiego. "Na Cyprze rozmiar sektora bankowego stanowił ok. 800 proc. PKB, podczas gdy na Łotwie to poniżej 150 proc. PKB. To ogromna różnica" - podkreślił. Jak dodał, wysoki udział kapitału zagranicznego w łotewskim systemie finansowym stawia dodatkowe wymagania dla nadzoru finansowego, z uwagi na transgraniczne transakcje finansowe.

"Nadzór krajowy wprowadził różne środki, które mają ograniczać ryzyka związane z działalnością finansową. Kontrola (...), gotowość do wprowadzenia dodatkowych środków regulacyjnych, jeśli będą potrzebne, i determinacja we wprowadzaniu regulacji przeciwdziałających praniu brudnych pieniędzy są niezbędne" - powiedział.

By przystąpić do strefy euro, kraj musi spełnić kryteria konwergencji dotyczące wskaźników makroekonomicznych: kryterium inflacji (inflacja nie wyższa niż o 1,5 pkt proc. od średniej z trzech krajów UE o najniższej inflacji); kryterium fiskalne (zakładające, że deficyt finansów publicznych nie może przekraczać 3 proc. PKB, a dług publiczny nie może być większy niż 60 proc. PKB); kryterium wysokości stopy procentowej (zakłada, że w ciągu roku przed badaniem średnia nominalna, długoterminowa stopa procentowa ma nie przekroczyć więcej niż o 2 pkt proc. stopy procentowej trzech państw członkowskich o najbardziej stabilnych cenach) oraz kryterium dotyczące wahania kursu waluty krajowej (+/- 15 proc. w stosunku do kursu centralnego euro przez minimum dwa lata).

Z ostatnich sondaży przeprowadzonych na Łotwie wynika, że większość Łotyszów - 62 proc. - nie chce przyjęcia wspólnej waluty. 24 proc. wyraża stanowczy sprzeciw. Sondaż przeprowadzono w dniach 2-23 kwietnia na próbie 1016 osób.

Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)

luo/ ro/