Państwa Unii Europejskiej są bliżej utworzenia europejskiej przestrzeni badawczej, ale współpracę utrudniają im m.in. bariery finansowe, przepisy poszczególnych krajów i niejasne procedury rekrutacji na część stanowisk badawczych - wynika z raportu Komisji Europejskiej.
Europejska przestrzeń badawcza (EPB) jest głównym polem prowadzenia polityki naukowo-badawczej w Unii Europejskiej. W pełni rozwinięta EPB będzie obejmowała m.in. skuteczny przepływ wiedzy, skoordynowane programy i priorytety naukowo-badawcze, utworzenie światowej klasy infrastruktury badawczo-naukowej. Ostateczny termin utworzenia EPB wyznaczono na 2014 rok.
"Komisja Europejska przedstawiła w poniedziałek pierwszą kompleksową analizę sytuacji w zakresie tworzenia +jednolitego rynku+ dla badań naukowych czy też europejskiej przestrzeni badawczej (EPB)" - poinformowała w przesłanym PAP komunikacie Marta Angrocka-Krawczyk z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Z raportu wynika, że choć poczyniono pewne postępy, to nawet najlepsze instytucje badawcze nadal mają problemy, które powinny rozwiązać przed określonym przez unijnych przywódców terminem utworzenia EPB w 2014 roku.
Jak czytamy w raporcie, w wielu państwach UE spada odsetek wydatków publicznych przeznaczanych na inwestycje w badania i rozwój. Krajowe programy badawcze nadal działają według różnych zasad, na przykład w zakresie sprawozdawczości, co utrudnia międzynarodową współpracę w zakresie badań.
Autorzy raportu zwracają również uwagę, że projektowanie i tworzenie infrastruktur, takich jak bardzo silne lasery lub ekstremalnie duże teleskopy, utrudniają bariery finansowe, polityczne i związane z zarządzaniem, a często również przepisy krajowe. Wysokie opłaty uniemożliwiają dostęp do nich naukowcom z innych państw członkowskich.
"Nadal nie stosuje się otwartych, przejrzystych i opartych na osiągnięciach procedur rekrutacji w odniesieniu do wszystkich stanowisk badawczych; na przykład ponad połowa wolnych stanowisk nie jest jeszcze ogłaszana na poziomie europejskim za pośrednictwem portalu EURAXESS. Utrudnia to mobilność naukowców i może oznaczać, że dane stanowisko nie zawsze otrzymuje najbardziej odpowiednia osoba" - czytamy w komunikacie Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
Ponadto stosunkowo niewielu naukowców w Europie jest zatrudnionych w przemyśle, a ci, którzy są - nie są odpowiednio przygotowani do rynku pracy.
"Sprawozdanie to pokazuje, że nadal jest dużo do zrobienia. Inwestowanie w badania i rozwój jest niezbędne, ale, żeby jak najlepiej wykorzystywać pieniądze, musimy mieć w pełni funkcjonalne systemy badań naukowych i innowacji. Wszystkie państwa członkowskie UE oraz wszystkie podmioty zaangażowane w badania naukowe i ich finansowanie muszą teraz niestrudzenie dążyć do utworzenia EPB" - powiedziała unijna komisarz ds. badań, innowacji i nauki Maire Geoghegan-Quinn.
Celem europejskiej przestrzeni badawczej jest zapewnienie naukowcom, instytutom badawczym i przedsiębiorstwom większej mobilności, konkurencyjności i współpracy transgranicznej. Dzięki temu możliwe byłoby wzmocnienie systemów badawczych państw członkowskich UE, zwiększenie ich konkurencyjności i zapewnienie skuteczniejszej współpracy, aby sprostać głównym wyzwaniom. (PAP)
ekr/ krf/ jbr/
