100-letnia synagoga w Kielcach ma się stać za dwa lata centrum spotkań kultur i religii. Obiekt od 70 lat nie służy już jako świątynia, a w niedługim czasie przestanie być siedzibą Archiwum Państwowego. Nowe funkcje użytkowe wykreuje w dawnej bożnicy światowej sławy architekt Peter Zumthor ze Szwajcarii.
Jak poinformował PAP we wtorek prezydent Kielc Wojciech Lubawski, Zumthor przyjął od władz miasta propozycję wykonania projektu zagospodarowania budynku po świątyni i zapowiedział, że na wiosnę przyszłego roku przyjedzie do Kielc, by rozpocząć prace. Kielecka synagoga w wyniku powojennej odbudowy w stylu socrealistycznym straciła swoją pierwotną formę architektoniczną.
Zgodnie z ogólną koncepcją przekształcenia budowli, ma ona pomieścić m.in. nowy, awangardowy teatr Grzegorza Artmana i publiczną bibliotekę z czytelnią. "Żydzi, jak przyjadą do Kielc, powinni mieć tam swój kąt, może swój pokoik, w którym będą mogli się modlić, napić się herbaty, porozmawiać" - powiedział Lubawski.
W jego opinii, będzie to miejsce szczególne, toteż potrzebny jest ktoś, kto to miejsce wymyśli i zbuduje jego wizję. Dlatego miasto sięga po najwyższe - jak zaznaczył - autorytety na świecie. "Ominięcie tradycji tego budynku i funkcji, jaką on kiedyś pełnił, byłoby grzechem" - podkreślił prezydent Kielc.
Peter Zumthor (ur. 1943) jest zaliczany do grona najlepszych współczesnych architektów na świecie. W tym roku odebrał w Buenos Aires nagrodę Jaya Pritzkera, która uważana jest za Nobla w dziedzinie architektury. Ta prestiżowa nagroda uchodzi za najważniejszą z wszystkich, które przyznaje się architektom za ich dorobek, a zasady nominacji i wyboru laureata wzorowane są na procedurach Szwedzkiej Akademii Nauk.
Twórczość Zumthora przedstawiana jest jako najlepszy przykład typowego dla współczesnej szwajcarskiej architektury minimalizmu - architekt posługuje się bowiem wyłącznie najprostszymi formami, nie używa ornamentów ani dekoracji, jego kreacje są surowe i oszczędne. Peter Zumthor znany jest także z tego, że nie uczestniczy w międzynarodowych konkursach i nie przyjmuje zleceń na widowiskowe gmachy w światowych metropoliach.
Wzniesioną w stylu mauretańsko-neoromańskim synagogę w Kielcach ufundował Mojżesz Pfeifer. Zaczęto ją budować w 1902 roku, równocześnie z neogotyckim kościołem pw. Świętego Krzyża i bizantyjską cerkwią pw. Świętego Mikołaja. Wszystkie trzy świątynie zaprojektował architekt miejski Stanisław Szpakowski (1868-1926). 8 i 9 października tego roku - w 100. rocznicę dedykowania bożnicy - w ramach Szabatonu odbyła się w dawnej świątyni pierwsza od 70 lat liturgia szabatu. (PAP)
mch/ hes/ gma/
