Traktaty pokojowe między Królestwem Polskim i Imperium Tureckim oraz zbiory Biblioteki Polskiej i Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu zostały włączone do listy programu UNESCO "Pamięć Świata". Na liście znajduje się już 12 obiektów polskiego dziedzictwa.
Decyzja o dopisaniu do Listy kolejnych polskich pozycji zapadła w trakcie obraz Międzynarodowego Komitetu Doradczego, które odbywały się w dniach 18-21 czerwca br. w Korei. Obecnie na Liście znajduje się 299 obiektów, podczas ostatnich obrad dopisano do niej kolejne 54.
"Polska ma ogromne straty w obszarze dziedzictwa narodowego. Dlatego każdy wpis jest dla nas cenny. W tym obszarze, po najnowszych wpisach, Polska zajmuje trzecie miejsce na świecie. Jest to rzecz absolutnie bezprecedensowa, którą powinniśmy się chwalić" - powiedział podczas środowej konferencji prasowej w siedzibie Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski.
Do zbiorów "Pamięci Świata" dopisano zbiory Biblioteki Polskiej i Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu i dokumenty z działu tureckiego Archiwum Koronnego Warszawskiego (zasób Archiwum Głównego Akt Dawnych).
Wśród nich znalazły się m.in. traktaty pokojowe, zawarte od II połowy XV do końca XVIII w. między Królestwem Polskim i Cesarstwem Tureckim, m.in. listy przymierny sułtana Murada III do króla Stefana Batorego z drugiej połowy XVI w., list sułtana Sulejmana I (Wspaniałego) do króla Zygmunta I Starego, wystawiony w 1525 r., list sułtana Murada IV do króla Zygmunta III Wazy, datowany na 1623 r.
Szczególnie wyróżniają się estetyczny aspekt zbiorów - niektóre z dokumentów, pochodzących z kancelarii sułtańskiej mają ponad 4 metry długości. Były także malowane przez specjalnego urzędnika, który umieszczał na nich tugrę - monogramowy znak panującego władcy.
"Traktaty polsko-tureckie uznane zostały przez ekspertów Komitetu Nominacyjnego za sensacyjne. Zawarte w nich treści są wielkim odkryciem dla społeczności międzynarodowej. Wskazaliśmy na zawarte w nich regulacje dotyczące tolerancji religijnej, pokoju i potrzeby jego utrzymywania a także głoszenie zasad wolnego handlu" - powiedział prof. Władysław Stępniak, naczelny dyrektor Archiwum Państwowych. "Zbiory Biblioteki Polskiej i Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu to zbiór relikwii narodowych, które trafiły do Paryża po upadku powstania listopadowego. Wśród nich znajduje się m.in. oryginalny akt detronizacji Mikołaja I jako króla Polski" - dodał Stępniak.
Głównym celem, powołanego do życia w 1992 r., programu UNESCO "Pamięć Świata" jest podejmowanie działań służących zachowaniu, ratowaniu, promocji i udostępnianiu dziedzictwa dokumentacyjnego. Światowa Lista programu tworzona jest od 1997 r. Gromadzi obiekty dziedzictwa dokumentacyjnego o szczególnym znaczeniu światowym.
Wśród innych dokumentów dopisanych na listę znalazły się m.in. elementy zbiorów Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, wpisy dotyczące ludobójstwa w Kambodży dokonanego przez Czerwonych Khmerów, dziennik Vasco da Gamy z podróży do Indii czy "Manifest komunistyczny" Karola Marksa.
Wśród polskich obiektów na liście znajdują się m.in.: Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu, autograf dzieła Mikołaja Kopernika "De revolutionibus", akt Konfederacji Generalnej Warszawskiej z 1573 r., archiwum Komisji Edukacji Narodowej, rękopisy Fryderyka Chopina, podziemne archiwum getta warszawskiego (tzw. Archiwum Ringelbluma) a także tablice 21 Postulatów Gdańskich z sierpnia 1980 r. (PAP)
pj/ ls/
