*Niedostępność usług opiekuńczych, zła organizacja czasu pracy, nierównomierne zaangażowanie partnerów w obowiązki domowe - to według ekspertów najczęstsze przyczyny konfliktu między pracą zawodową a życiem rodzinnym. *
Gdzie leżą największe trudności w godzeniu ról zawodowych z domowymi, pokazywali w środę na podstawie badań eksperci podczas konferencji: "Praca i/czy rodzina: możliwość samorealizacji czy konieczność wyboru?".
Dr Dorota Głogosz z Instyđtutu Pracy i Spraw Socđjalđnych podkreśla, że jeśli polski pracownik w ogóle godzi pracę z życiem rodzinnym, to jest to bardzo trudne. "Dlatego, że wymagania runku pracy są bardzo wysokie, a z drugiej strony rodzic nie ma dostatecznego wsparcia, jeśli chodzi o usługi, którymi mógłby zastąpić swoją obecność w domu - chodzi przede wszystkim o opiekę nad dziećmi" - powiedziała PAP Głogosz.
"Poza tym wzory życia rodzinnego nie zawsze pozwalają na to, żeby z tych usług korzystać, więc wciąż większość obowiązków domowych spoczywa na pracujących rodzicach" - dodała.
Z danych GUS wynika np., że większość (dwie trzecie) gospodarstw domowych, wychowujących dzieci do 14 lat, nie korzysta z usług opiekuńczych dla dzieci. Przyczyną jest najczęściej zbyt wysoka cena takiej opieki, całkowity jej brak w najbliższej okolicy lub niedogodne godziny pracy żłobka czy przedszkola.
Według przedstawionych na konferencji wyników badań GUS, 12,5 proc. osób niepracujących lub pracujących w niepełnym wymiarze pracy stwierdziło, że ścisły związek z tą decyzją ma właśnie brak dostępności usług opiekuńczych. Częściej (20-krotnie) w takiej sytuacji z pracy rezygnują kobiety.
To kobiety częściej też wykorzystują urlopy wychowawcze. Wśród opiekujących się dzieckiem poniżej ośmiu lat z prawa do urlopu wychowawczego (co najmniej miesiąc) skorzystali: więcej niż co trzecia kobieta (38,4 proc.) i co setny mężczyzna (1,2 proc.).
Badania ekspertów pokazują, że ważnym problemem, który utrudnia godzenie życia rodzinnego i zawodowego jest też organizacja czasu pracy. W badaniach IPiSS możliwość elastycznego czasu pracy deklarowało 20 proc. pracujących rodziców.
Badania Instytutu pokazują jednocześnie, że 87 proc. respondentek za priorytet uważa harmonijne łączenie ról zawodowych z prywatnymi. Pytane, jak starają się to robić, wskazywały, że w największym stopniu odbywa się to kosztem czasu na odpoczynek (58,9 proc. badanych), poprzez ograniczenie wykonywanych w domu prac (51,3 proc.), kosztem życia towarzyskiego (43,6 proc.).
Konflikt praca-dom okazuje się też dużym źródłem stresu psychicznego. Jak pokazują wyniki Europejskiego Sondażu Warunków Pracy z 2010 r., stosunkowo niski procent pracowników w Polsce jest zadowolonych z warunków pracy. Na pytanie, czy godziny pracy są dobrze dopasowane do naszych zobowiązań prywatnych, odpowiedzi "bardzo dobrze" w Polsce udziela 23 proc. pracowników podczas gdy np. w Danii 53 proc., Wielkiej Brytanii 48 proc., Norwegii 46 proc., Szwecji 43 proc., Francji 31 proc., Niemczech 27 proc.
Wyniki "Diagnozy Społecznej 2013" oraz badania "Generacje, rodziny i płeć kulturowa 2011" wskazują dodatkowo, że trudności w godzeniu pracy i rodzicielstwa to jedna z przyczyn niskiej dzietności w Polsce. Przy czym częściej jest to problem dla kobiet (300 proc. więcej kobiet niż mężczyzn podaje to jako powód całkowitej rezygnacji z posiadania potomstwa).
Dla kobiet z dziećmi najważniejsze walory pracy zawodowej to (oprócz dobrej płacy): stabilność zatrudnienia, dogodne godziny i mało stresująca praca, ale jednocześnie dająca poczucie, że można coś osiągnąć. Za najlepsze narzędzie pozwalające godzić pracę i obowiązki rodzinne respondenci uznają zaś elastyczny czas pracy.
Powyższe wyniki badań nie uwzględniają jeszcze ubiegłorocznych zmian w urlopach rodzicielskich. Wiceminister pracy i polityki społecznej Radosław Mleczko przypomniał, że wprowadzony w 2013 r. do Kodeksu pracy urlop rodzicielski m.in. wydłużył możliwość sprawowania płatnej opieki nad dzieckiem do roku, urlop ten rodzice mogą dzielić między sobą, mogą też łączyć go z pracą na niepełny etat.
Mleczko podkreślił, że możliwość godzenia życia zawodowego z rodzinnym to jedno z ważniejszych kryteriów, którymi w sowich decyzjach kieruje się MPiPS. Zapowiedział też, że zgodnie z ustawowym zobowiązaniem po 18 miesiącach od wejścia w życie przepisów o urlopie rodzicielskim rząd przedstawi w Sejmie informację dotyczącą sposobu funkcjonowania tych rozwiązań i zaproponuje ewentualne modyfikacje. (PAP)
js/ itm/ jbr/
