Problem nierówności w dostępie do kultury może rozwiązać przede wszystkim edukacja uwrażliwiająca na bodźce kulturowe i estetyczne - ocenili uczestnicy debaty podczas Kongresu Obywateli Kultury, który odbywa się w Warszawie.
Podczas sobotniego spotkania dyskutowano o problemie nierówności w dostępie do kultury i działaniach, jakie należy podjąć, aby upowszechniać kulturowe dziedzictwo. W debacie udział wzięli m.in.: dziennikarz i bloger Wojciech Orliński, publicystka Kinga Dunin oraz reżyser teatralny i dramaturg Jan Klata.
Dla debatujących najistotniejszym problemem polskiej kultury był fakt, że nie trafia ona do szerokiego grona odbiorców. Odpowiedzialność za to, uznali uczestnicy spotkania, ponosi nierówny dostęp do kultury, wynikający m.in. z miejsca zamieszkania, środowiska społecznego i jakości edukacji.
"Do rozumienia kultury nie wystarczy jedynie umiejętność czytania i pisania. Do tego są potrzebne odpowiednie kompetencje" - zauważył Orliński. Według niego, aby świadomie uczestniczyć w kulturze, należy przede wszystkim umieć rozpoznawać kody, którymi ona się posługuje. Jak podkreślił Orliński, "brak umiejętności odbioru kultury przyczynia się do wykluczenia z niej tych, którzy nie potrafią jej odbierać".
"Dlatego mam mieszane nastawienie do entuzjastów nowoczesnej technologii, którzy uważają, że internet jest w stanie rozwiązać kwestię problemu dostępu do kultury" - powiedział Orliński. Jego zdaniem, aby upowszechnić kulturę, należy skupić się przede wszystkim na uwrażliwianiu społeczeństwa na treści kulturowe, estetyczne i artystyczne.
Wiedza o sztuce, muzyce czy literaturze powinna pozwolić na odczytywanie kulturowego przekazu na bardziej skomplikowanym poziomie niż ten, który dostarcza kultura masowa - uważa Klata. Dostarczanie odpowiedniej jakości wiedzy jest - w ocenie reżysera - zadaniem państwa.
Zdaniem Klaty, konieczność upowszechniania kultury jest też wyzwaniem dla artystów. "Ta potrzeba stawia współczesnych twórców przed pytaniem, w jaki sposób kodować przekaz, jak tworzyć prace łatwo trafiające do odbiorcy, a zarazem dające się odczytać na wielu poziomach" - mówił reżyser. Jak dodała Dunin, "to jest zadanie dla tych, którzy tworzą, recenzują i promują kulturę - żeby to co trudne, stało się atrakcyjne".
Jak zauważyła publicystka, kultura jest też w pewnym stopniu hobby, które odbiorca wybiera zgodnie ze swoimi upodobaniami. Wybierający powinien być jednak świadomy istnienia kultury o skomplikowanym przekazie i umieć odczytać ich podstawowe znaczenia - uważa Dunin.
Najważniejszym rezultatem odbywającego się od piątku Kongresu Obywateli Kultury było podpisanie Paktu dla kultury - dokumentu, w którym postulowane jest podwyższenie wydatków na kulturę do wysokości 1 proc. budżetu państwa. Pakt, pod którym podpis złożył w sobotę premier Donald Tusk, jest oceniany jako punkt zwrotny w myśleniu o kulturze i sukces społeczny.
Podczas kongresu ludzie kultury i polityki m.in. o finansowaniu mediów publicznych, roli kultury i humanistyki w edukacji oraz sposobie pozyskiwaniu środków na działalność muzeów, galerii, filharmonii i bibliotek, zakończy się w sobotę wieczorem.(PAP)
mce/ malk/
