Krakowski oddział IPN umorzył kilka wątków śledztwa w sprawie zbrodni nowotarskiego UB. Chodzi m.in. o represje na członkach rodzin żołnierzy "Ognia" oraz zabójstwo trzech partyzantów w willi Śmiechówka w Kościelisku w 1947 r.
"Powodem umorzenia była śmierć ustalonych sprawców czynu lub niewykrycie sprawców" - powiedział PAP w poniedziałek prokurator Waldemar Szwiec z Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Krakowie.
Pierwszy z umorzonych wątków dotyczył zbrodni komunistycznej polegającej na znęcaniu się nad 47 pozbawionymi wolności w okresie od 19 września 1946 roku do 15 lutego 1947 roku członkami rodzin żołnierzy Józefa Kurasia "Ognia". Osoby te zostały aresztowane, a potem wysiedlone i przez pół roku przetrzymywane w areszcie - funkcjonariusze UB chcieli w ten sposób uzyskać informacje o partyzanckim ugrupowaniu "Ognia" i wymusić ujawnienie się jego żołnierzy.
IPN określił ten wątek jako zbrodnię komunistyczną, polegającą na stosowaniu represji przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Nowym Targu poprzez bezprawne pozbawienie wolności. Zdaniem Instytutu to było prześladowanie z powodu przynależności do określonej grupy społecznej i politycznej i stanowiło zbrodnię przeciwko ludzkości. W tym wątku umorzenie nastąpiło z powodu śmierci ustalonych sprawców czynu.
Drugi umorzony wątek dotyczy zabójstwa 11 lutego 1947 roku w willi Śmiechówka w Kościelisku trzech partyzantów z ugrupowania "Ognia" przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Nowym Targu, Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie i żołnierzy plutonu operacyjnego wojsk wewnętrznych województwa krakowskiego.
W willi krakowskiego hufca ZHP zwanej Śmiechówka nocował żołnierz "Ognia" kpr. Józef Szczota "Marny" wraz z pięcioma podkomendnymi (w tym z Janiną Polaczykówną "Stokrotką", szwagierką "Ognia"). Poinformowani o tym przez agentkę funkcjonariusze otoczyli dom. W czasie walki zginął Władysław Domiczak "Koliba", a Andrzej Lasak "Podbipięta" popełnił samobójstwo. Pozostali przy życiu "Marny", "Stokrotka", Kazimierz Marduła "Tygrys" i Mieczysław Żebrowski "Znicz" poddali się i wyszli z płonącego budynku. Kazano im położyć się na trawie i na miejscu ich zamordowano, pozostawiając przy życiu jedynie szwagierkę "Ognia", uznając ją za cenne źródło informacji.
W tym zakresie umorzenie nastąpiło z powodu niewykrycia sprawców. Umorzono również sprawę podżegania do tego zabójstwa przez majora UB, ponieważ sprawca nie żyje.
Kolejne umorzenie dotyczy stosowania represji wobec 13 osób, w tym licealistów z Nowego Targu - rzekomych członków nieistniejącej młodzieżowej organizacji Wulkan. W rzeczywistości w celach propagandowych UB do sprawy dwójki licealistów, wysyłających ulotki, dołączyło inne osoby, w tym kupca i księdza, by wykazać ideologiczne deprawowanie młodzieży.
Represje polegały na fizycznym i moralnym znęcaniu się nad aresztowanymi w okresie od września do listopada 1948 roku w Nowym Targu. Obejmowały wielokrotne, długotrwałe przesłuchania, bicie rękami i innymi przedmiotami oraz kopanie po całym ciele, wypowiadanie gróźb, które wzbudziły w pokrzywdzonych uzasadnioną obawę ich spełnienia. Ustaleni trzej sprawcy represji już nie żyją, a pozostali nie zostali wykryci, dlatego śledztwo umorzono.
Postanowienia o umorzeniu nie są prawomocne.
Umorzone wątki są częścią obszernego śledztwa, dotyczącego zbrodniczej działalności funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Nowym Targu, polegającej na zabójstwach, bezprawnym pozbawieniu wolności, fizycznym i moralnym znęcaniu się nad działaczami opozycyjnymi w okresie od 1945 roku do 1956 roku. (PAP)
hp/ as/ mow/
