Przed Sądem Okręgowym w Krakowie toczy się proces, w którym Księża Salwatorianie (Towarzystwo Boskiego Zbawiciela Prowincja Polska) domagają się zwrotu działek wchodzących w skład tzw. rezydencji Montelupich przy ul. Szlak w Krakowie.
Gdyby zwrot był niemożliwy wnoszą o przyznanie nieruchomości zamiennej lub 2 mln 790 tys. zł odszkodowania.
Pozew dotyczy zasądzenia roszczenia niezaspokojonego w postępowaniu regulacyjnym przed Komisją Majątkową. Pozwanymi są Skarb Państwa (reprezentowany m.in. przez ministra finansów i Agencję Nieruchomości Rolnych) oraz gmina miejska Kraków, województwo małopolskie i Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej.
Księża Salwatorianie wskazują w pozwie, że nieruchomości, których właścicielem jest obecnie Skarb Państwa, od początku XVII wieku stanowiły fragment miejskiej rezydencji magnackiej o charakterze dworsko-parkowym, zwanej Dworem Montelupich. Z uwagi na lokalizację, charakter i rozmiary co najmniej od XVII wieku nieruchomość ta nie była posiadłością folwarczną - wskazują.
Bezpośrednio po II wojnie św. budynek dworu Montelupich przydzielono Polskiemu Radiu do naprawy i użytkowania (na podstawie dekretu o rozbiórce i naprawie budynków zniszczonych i uszkodzonych na skutek wojny). W tej sytuacji właściciele rezydencji sprzedali część nieruchomości bez budynku salwatorianom i zawarli przedwstępną umowę dotyczącą sprzedaży budynku w przyszłości. Miała tam być siedziba Polskiej Prowincji Księży Salwatorianów.
W 1951 roku państwo odebrało salwatorianom park na podstawie ustawy o przejęciu dóbr martwej ręki. W 1956 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej orzekło o wywłaszczeniu nieruchomości zabudowanej dworkiem z majątku byłych właścicieli, mimo że - jak podkreślają salwatorianie w pozwie - nieruchomość ta w dacie wywłaszczenia była obciążona roszczeniem o przeniesienie prawa własności na rzecz salwatorianów.
W 1991 roku salwatorianie zgłosili swoje roszczenia do Komisji Majątkowej. W 1992 r. decyzją ministra planowania przestrzennego i budownictwa decyzja o wywłaszczeniu budynku została unieważniona, w wyniku czego właścicielami budynku i niewielkiej działki pozostali następcy prawni dawnych właścicieli. Komisja Majątkowa orzeczeniem częściowym przywróciła salwatorianom własność obecnego Parku im. Jalu Kurka. W pozostałym zakresie nie wydała orzeczenia. Dlatego salwatorianie złożyli pozew do sądu.
Według Księży Salwatorianów, nie było podstaw do przejęcia nieruchomości na rzecz SP - nie była ona bowiem w żadnym wypadku nieruchomością ziemską związku wyznaniowego i nie kwalifikowała się do zastosowania przepisów ustawy o przejęciu dóbr martwej ręki. Dlatego wnieśli o zwrot działek, przyznanie nieruchomości zastępczych lub zasądzenie odszkodowania. Jak wskazują, niezaspokojone w postępowaniu regulacyjnym działki są m.in. zabudowane budynkiem Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, a wartość roszczenia wynosi 2 mln 790 tys. zł.
Salwatorianie wnieśli także o zwolnienie z opłat, powołując się na prowadzoną działalność charytatywną, ale sąd nie zgodził się na to, w związku z czym wpłacili 100 tys. zł.
Na ostatniej rozprawie przed sądem pozwani wnosili o odrzucenie pozwu lub oddalenie powództwa. Podnosili kwestie formalne, dotyczące m.in. nieważności umocowania pełnomocników powodów lub - w przypadku gminy miejskiej Kraków, województwa małopolskiego, ANR i Fundacji - niewłaściwość pozwania ich do sprawy.
Sąd postanowił dopuścić dowód z akt postępowania regulacyjnego przed Komisją Majątkową i na posiedzeniu niejawnym podjąć decyzję w sprawie zgłoszonych przez strony pozwane wniosków o odrzucenie pozwu i wydanie postanowienia o umorzeniu postępowania.(PAP)
hp/ bos/ mow/
