Radni Krakowa nie zgodzili się w środę na wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie rządowo-kościelnej Komisji Majątkowej. W głosowaniu przeciwko wnioskowi było 20 radnych (głównie z PiS), wniosek poparło 17 radnych, w większości z PO.
Przygotowany przez prezydenta Krakowa wniosek dotyczył "stwierdzenia niezgodności z Konstytucją RP i Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności niektórych przepisów ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, ustawy o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w RP i przepisów wprowadzających ustawy samorządowe".
Chodziło głównie o to, że działania rządowo-kościelnej Komisji Majątkowej i Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich często dotyczą nieruchomości komunalnych gminy i są ostateczne, a gmina nie ma możliwości odwołania się od tych orzeczeń. Ponadto stanowią one bezpośrednią i nadmierną ingerencję ustawodawcy w prawo własności gmin.
"W szczególności niezaskarżalność orzeczeń Komisji Majątkowej i Komisji Regulacyjnej, oznaczająca brak możliwości zbadania zgodności z prawem tych orzeczeń przez organ wyższej instancji lub niezawisły sąd, uznawana jest powszechnie jako niezgodna z Konstytucją RP" - wyjaśniono w uzasadnieniu.
"Radni z przyczyn bliżej mi nieznanych, w które nie chcę wnikać, działają nie tylko przeciwko gminie, ale także - z czego sobie nie zdają sprawy, a co dzisiaj próbowaliśmy im uświadomić - przeciwko Kościołowi. Albowiem w tej chwili mamy sytuację taką, że za jakiś czas pewne decyzje, które teraz zapadają, będą mogły być podważane z tego powodu, że zostały podjęte w sposób nieprawidłowy" - powiedział PAP po głosowaniu prezydent Jacek Majchrowski.
Zapowiedział, że gmina podejmie dalsze kroki w sprawie komisji. "Będziemy się zwracać do innych organów, które mają ku temu uprawnienia, aby ten wniosek przejęły od nas, tzn. do pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, prawdopodobnie Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich - jest parę instytucji, poprzez które będziemy chcieli zadziałać" - stwierdził Majchrowski.
Pod obrady Rady Miasta nie trafiła także w środę "rezolucja do posłów i senatorów w sprawie konieczności dokonania zmian w ustawach", przygotowana przez grupę posłów PO, ponieważ poparło ją za mało osób.
Wątpliwości dotyczące Komisji Majątkowej zgłaszał już prezydent Krakowa w skargach kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Chodziło o brak możliwości odwołania się gminy od decyzji Komisji, przyznającej na niejawnych posiedzeniach bez udziału gminy krakowskie nieruchomości stronie kościelnej, tj. opactwu cystersów i parafii Bazyliki Mariackiej. Do NSA trafiły łącznie cztery skargi Gminy Kraków, dotyczące orzeczeń wydanych przez komisję majątkową na posiedzeniach niejawnych, a pozbawiających gminę nieruchomości wielkiej wartości.
Prezydent Krakowa wywodził w skardze kasacyjnej, że komisja jest organem administracji publicznej, a jej orzeczenia powinny podlegać zaskarżeniu. Powoływał się przy tym na zawartą w konstytucji zasadę dwuinstancyjności postępowania.
Formalną skargę Gminy Kraków na brak możliwości odwołania od decyzji rządowo-kościelnej Komisji Majątkowej rozpatrywał w listopadzie ub.r. Naczelny Sąd Administracyjny. Rozprawę jednak odroczył, ponieważ zdecydował, że sprawę zbada skład siedmioosobowy.
W marcu br. skład siedmioosobowy NSA zawiesił postępowanie do czasu rozpoznania przez TK wniosku z 22 stycznia 2009 r. grupy posłów na Sejm RP VI kadencji o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP niektórych przepisów ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP.
Jak informował w środę podczas obrad Rady Miasta pełnomocnik prezydenta ds. prawnych Andrzej Oklejak, wniosek posłów nie obejmuje regulacji dotyczących stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich i przepisów wprowadzających ustawy samorządowe, o których mówił projekt uchwały Rady Miasta. "Ich zbadanie przez Trybunał może mieć istotne znaczenie dla racjonalnej gospodarki nieruchomościami przez gminę. Wszyscy jesteśmy zobowiązani do dbania o majątek gminy" - argumentował urzędnik, podkreślając, że za przegłosowaniem uchwały przemawia także interes Kościoła, który "powinien mieć pewność, że to co odzyskał - odzyskał zgodnie z prawem".
"Uważam, że samorząd jest wciągany w grę polityczną. Zbliżają się wybory samorządowe, pan prezydent Majchrowski daje sygnał elektoratowi lewicowemu. To parlament ustalił pewne zasady i on powinien to zmienić, jeżeli narosły jakieś problemy. Ja jedno wiem: Kościół nikomu nie ukradł, to Kościołowi bezprawnie zabierano" - powiedział PAP podczas obrad radny PiS Bolesław Kosior. Z kolei radna z PO Małgorzata Jantos stwierdziła, że popiera inicjatywę prezydenta, ponieważ samorządy powinny być samorządne. "Uważam, że jest to w jakiś sposób zamach na samorządowość" - stwierdziła.
W maju, po pierwszym czytaniu projektu uchwały, notę na jej temat wydał rzecznik prasowy Archidiecezji Krakowskiej, ks. dr Robert Nęcek. W przekazanym wówczas PAP dokumencie wyraził przekonanie, że jest to "nagonka na pokrzywdzone instytucje kościelne" i niepotrzebne dzielenie społeczeństwa, które odbywa się z pobudek politycznych (chodziło o wybory do Parlamentu Europejskiego - PAP).
W stosunku do krakowskich nieruchomości Komisja Majątkowa wydała już 36 orzeczeń dotyczących nieruchomości Skarbu Państwa i 20 orzeczeń dotyczących nieruchomości komunalnych. Roszczenia Kościoła dotyczące Krakowa obejmują jeszcze osiem nieruchomości (lub odszkodowania za nie), roszczenia gminy żydowskiej - osiem kamienic.
Komisja majątkowa działa na podstawie ustawy z 1989 r. W jej skład wchodzi dwanaście osób; po sześciu przedstawicieli rządu i Episkopatu. Komisja zajmuje się zwrotem majątków, które zgodnie z ustawą z 1950 r. nie podlegały nacjonalizacji, gdyż nie przekraczały 50 hektarów. Często jednak je odbierano, nie wystawiając żadnych pokwitowań.
Pod koniec czerwca podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu dokonano weryfikacji zasad działania Komisji Majątkowej.
Najważniejsze zmiany to: uczestnictwo w postępowaniu o zwrot nieruchomości wojewody, na którego terenie się ona znajduje, wyceny nieruchomości budzące wątpliwości będą przekazywane przez Komisję Majątkową stosownym organizacjom rzeczoznawców majątkowych, a wykaz wniosków pozostałych do rozpatrzenia zostanie zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej MSWiA. (PAP)
hp/ itm/ gma/
