W 74. rocznicę Sonderaktion Krakau - aresztowania pracowników naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego i innych uczelni Krakowa przez hitlerowców - obchodzono w środę Uniwersytecki Dzień Pamięci. "Uderzono w polską inteligencję, aby ją zniszczyć" - mówił rektor UJ.
6 listopada 1939 r. hitlerowcy, w ramach Sonderaktion Krakau, aresztowali w UJ i wywieźli do obozów koncentracyjnych 183 profesorów i wykładowców krakowskich uczelni.
Na pamiątkę tego wydarzenia od 1999 r. obchodzony jest Uniwersytecki Dzień Pamięci. W środę rano delegacje wykładowców i studentów odwiedziły krakowskie cmentarze, gdzie złożyły wieńce na grobach profesorów i pracowników UJ. W ramach uroczystości na Cmentarzu Rakowickim odsłonięto po renowacji nagrobek wybitnego geologa i paleontologa prof. Ludwika Zejsznera (1805-1871).
Kwiaty złożono także przed tablicami pamiątkowymi w Collegium Novum UJ i koszarach wojskowych przy ul. Wrocławskiej 82.
Główne obchody odbyły się w sali nr 56 Collegium Novum - tej samej, do której hitlerowcy w 1939 r. zwabili krakowskich profesorów. W uroczystości wzięły udział m.in. rodziny ofiar Sonderaktion Krakau, krakowski korpus dyplomatyczny, władze regionu oraz władze UJ i partnerskiego Uniwersytetu Ruprechta-Karola w Heidelbergu.
"Tu rozpoczęła się golgota, gehenna osób obecnych na tej sali - mówił do zebranych rektor UJ prof. Wojciech Nowak - Wtedy już w okupowanej Polsce uderzono w to, co najbardziej zaboli, żeby był efekt. Uderzono w polską inteligencję, żeby ją zniszczyć".
Jak zaznaczył, obchody Sonderaktion Krakau niosą ze sobą smutne refleksje i wspomnienia, ale są konieczne, żeby "iść do przodu, żeby budować przyszłość, żeby przyszłość budować na prawdzie".
"Dzisiejsza społeczność Uniwersytetu Jagiellońskiego to depozytariusze tej przeszłości. Pamiętamy i pamiętać będziemy, bo to przeszłość dramatyczna, ale i przeszłość piękna" - dodał rektor krakowskiej uczelni.
Podkreślił, że w rocznicowych uroczystościach od 2007 roku corocznie uczestniczy delegacja uniwersytetu w Heidelbergu w Niemczech z jej rektorem i prorektorem na czele. "To daje prawdziwe wyobrażenie o tym, że pomiędzy nami jest przyjaźń" - ocenił prof. Nowak.
Rektor Uniwersytetu Ruprechta Karola w Heidelbergu, prof. Bernhard Eitel w swoim wystąpieniu mówił, że wymordowanie elity intelektualnej Uniwersytetu Jagiellońskiego była zamachem na jego wolność, a naród polski pozbawiło przyszłości.
"Nie znam żadnego innego uniwersytetu, który ucierpiałby tak bardzo jak Uniwersytet Jagielloński. Spoglądając wstecz, wspólnie składamy dziś hołd ofiarom faszyzmu, w zjednoczonej, demokratycznej Europie patrzymy w przyszłość - wierni europejskim ideałom uniwersyteckim" - mówił.
Podczas tegorocznych obchodów wręczono po raz dziesiąty nagrodę im. Stanisława Kutrzeby. Otrzymała ją doktorantka prawa UJ Barbara Stępień.
Nagroda w dziedzinie ochrony praw człowieka w Europie dla pracownika lub absolwenta UJ została ustanowiona w 2002 r. przez Uniwersytet Ruprechta-Karola w Heidelbergu oraz Instytut Maxa Plancka. Umożliwia ona roczny pobyt i badania na Uniwersytecie w Heidelbergu. Patron Nagrody - Stanisław Kutrzeba - był wybitnym historykiem prawa polskiego i jednym z profesorów uwięzionych podczas Sonderaktion Krakau.
W ramach Sonderaktion Krakau hitlerowcy aresztowali 183 krakowskich profesorów i wykładowców. 155 z nich było pracownikami UJ, pozostali związani byli z Akademią Górniczą i Akademią Handlową. Profesorów wywieziono do obozów koncentracyjnych w Sachsenhausen i Dachau. Kilkunastu aresztowanych zmarło w obozach, kilku - wkrótce po powrocie do Krakowa. (PAP)
rgr/ ls/
