Dzieła najwybitniejszego norweskiego rzeźbiarza Gustava Vigelanda zestawione z pracami 11 współczesnych mu polskich artystów będzie można oglądać od środy na wystawie "Na drogach duszy. Gustav Vigeland a rzeźba polska ok. 1900" w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Ekspozycja ukazująca wpływ Vigelanda na polską rzeźbę lat 1890-1914 jest wspólnym projektem Muzeum Narodowego w Krakowie i Muzeum Vigelanda w Oslo. Od początku czerwca prezentowana była w dawnym domu Vigelanda w Oslo, a obecnie muzeum rzeźbiarza. W Krakowie będzie pokazywana do 26 grudnia.
Na wystawie zaprezentowano 67 rzeźb. 34 z nich to dzieła słynnego Norwega, w większości wypożyczone przez Muzeum Vigelanda w Oslo. Wyjątek stanowią słynne "Piekło II" z 1897 r. pochodzące z Muzeum Narodowego Sztuki, Architektury i Designu w Oslo oraz rzeźba "Siedzący mężczyzna z kobietą na kolanach", również z 1897 r., znana w Polsce jako "Pocałunek", znajdująca się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie.
"Pocałunek" jest jedyną rzeźbą Vigelanda w polskich zbiorach. W 1920 r. podarował ją krakowskiemu muzeum Feliks Jasieński.
Tematem prezentowanych na wystawie rzeźb Vigelanda są sceny biblijne, symboliczne, akty, portrety, ale też ludzkie emocje, uczucia, stany ducha, które artysta po mistrzowsku zapisywał w brązie, gipsie czy też - jak w przypadku matki szepczącej dziecku słowa pocieszenia - w białym marmurze.
Polską rzeźbę reprezentują na ekspozycji 33 prace z okresu Młodej Polski, których autorami są: Bolesław Biegas, Xawery Dunikowski, Franciszek Flaum, Józef Gardecki, Stanisław Jagmin, Henryk Kunzek, Konstanty Laszczka, Stanisław Szukalski, Wacław Szymanowski, Edward Wittig i Stanisław Wyspiański.
Otwarciu ekspozycji w Krakowie będzie towarzyszyć międzynarodowa konferencja naukowa z udziałem naukowców z Polski, Norwegii i Szwecji.
Dotąd rzeźby Vigelanda były pokazywane w Polsce tylko raz. Poprzednia wystawa odbyła się w 1976 r. w Muzeum Narodowym w Krakowie, następnie pokazano ją w Warszawie. Miała trochę inną formułę, prezentowała 115 rzeźb Vigelanda i ponad 300 dzieł malarza i grafika Edvarda Muncha.
Gustav Vigeland (1869-1943) stworzył specyficzną odmianę symbolizmu, opartego na naturalistycznym studium ludzkiej postaci. Dziś znany jest przede wszystkim jako twórca słynnego parku rzeźb w Oslo. Jego muzeum znajduje się w pobliskim domu, gdzie artysta żył i tworzył. Dom ten podarowało mu miasto Oslo w zamian za stworzenie parku i prawa do dzieł artysty. We wczesnym okresie twórczości, w latach 90. XIX w., Vigeland przebywał w Berlinie, gdzie poznał międzynarodowe środowisko artystyczno-literackie. Przyjaźnił się z Munchem i Przybyszewskim.
Według historyków sztuki, twórczość Vigelanda odbiła się wyraźnym echem w polskiej sztuce tamtego okresu, czego przykładem są dzieła polskich rzeźbiarzy zestawione na wystawie z rzeźbami słynnego Norwega.
Twórczość Vigelanda spopularyzował wśród polskich artystów już na przełomie XIX i XX w. Stanisław Przybyszewski, który poznał Norwega dzięki swej żonie - Dagny. Była ona rodaczką wielkiego rzeźbiarza. Przybyszewski 1899 r. zamieścił w krakowskim "Życiu" dwie reprodukcje fragmentów reliefu "Piekło" Vigelanda. Jedna z nich przedstawiała postać szatana: nagiego, muskularnego młodzieńca. Pruderyjne, mieszczańskie środowisko Krakowa potraktowało to jako obrazę moralności.
Przybyszewski, zafascynowany sztuką Vigelanda, poświęcił słynnemu rzeźbiarzowi rozdział swej książki "Na drogach duszy", do której nawiązuje tytuł obecnej wystawy.
Wystawy w Oslo i Krakowie są finansowane z funduszy Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Łączna kwota dofinansowania wspólnego projektu wynosi 750 tys. zł.(PAP)
czo/ tot/ bk/
