Mieszkańcy dawnych podkrakowskich gmin - Zwierzyniec i Półwsie Zwierzynieckie - świętowali w piątek 100-lecie ich przyłączenia do Krakowa. Dzięki włączeniu sąsiednich wsi w 1910 roku powierzchnia Krakowa zwiększyła się pięciokrotnie, a liczba mieszkańców o 1/3.
"W kwietniu 1910 roku mieszkańcy Krakowa bardzo uroczyście uczcili poszerzenie granic miasta. Dziś z wdzięcznością wspominamy ten sukces połączenia systemu miejskiego i wiejskiego w jeden organizm, bo Kraków nie byłby sobą bez bogatego dziedzictwa Zwierzyńca" - mówił podczas piątkowej uroczystej sesji w krakowskim magistracie prezydent miasta Jacek Majchrowski.
Przypomniał, że dzięki tej decyzji, której orędownikiem i patronem był ówczesny prezydent Krakowa Juliusz Leo, miasto wzbogaciło się o miejsca historyczne i zwyczaje, które obecnie jednoznacznie kojarzą się z Krakowem. W granicach miasta znalazł się m.in. klasztor Norbertanek na Zwierzyńcu, wzgórze św. Bronisławy z Kopcem Tadeusza Kościuszki oraz Błonia. Najważniejsze zwyczaje wywodzące się z tamtych terenów to szopki krakowskie, odpust Emaus i przemarsz Lajkonika.
"Dzielnica, początkowo o charakterze wiejskim i proletariackim, w ciągu dziesiątek lat stała się jedną z najbardziej ekskluzywnych w Krakowie" - podkreślił Majchrowski.
Historyczne miejscowości: Zwierzyniec, Półwsie Zwierzynieckie, Błonia, Przegorzały, Wola Justowska, Las Wolski, Bielany, Olszanica znajdują się na terenie obecnej dzielnicy VII. Jej przewodniczący Andrzej Hawranek przypomniał, że mieszkańcy tych wsi zdecydowali o przyłączeniu do Krakowa "po głębokim i długim zastanowieniu, ale bez większego entuzjazmu". Przekonały ich przede wszystkim obietnice sąsiada: doprowadzenia tramwaju, wodociągów i kanalizacji oraz elektryczności, a także uregulowania Wisły, która wciąż zalewała wiejskie tereny.
"Dzięki temu przyłączeniu Kraków stał się piątym miastem monarchii austro-węgierskiej, zapoczątkowało ono harmonijny rozwój miasta" - zaznaczył Hawranek.
Obchody przyłączenia gmin Zwierzyniec i Półwsie Zwierzynieckie do Krakowa zaczęły się w piątek mszą w kościele sióstr Norbertanek. Potem przy klasztorze odbył się wernisaż okolicznościowej wystawy i posadzono "Dąb stulecia".
Pertraktacje nad rozszerzeniem granic Krakowa o sąsiednie wsie trwały od roku 1904 pod kierunkiem prezydenta miasta Juliusza Leo. Ówczesny Kraków, zajmujący obszar niespełna 6 km kwadratowych, zamieszkany niespełna 100 tys. mieszkańców, należał do najmniejszych i zarazem najgęściej zaludnionych miast w całej monarchii austro-węgierskiej.
Po żmudnych negocjacjach prowadzonych z przedstawicielami 13 wsi i gmin podmiejskich otaczających Kraków, Rada Miejska we wrześniu 1907 roku podjęła uchwałę o rozszerzeniu granic miasta. Idea ta urzeczywistniona została w praktyce po podpisaniu przez cesarza Franciszka Józefa uchwały Sejmu Krajowego z mocą od 1 kwietnia 1910 roku. 16 kwietnia 1910 roku w magistracie odbyła się ceremonia podpisania uroczystego aktu włączenia sąsiednich gmin.
Nowym dzielnicami zostały: Ludwinów, Zakrzówek, Dębniki, Półwsie Zwierzynieckie, Zwierzyniec, Czarna Wieś, Nowa Wieś, Łobzów, Krowodrza, Warszawskie, Grzegórzki, a nieco później Dąbie i Płaszów.
W ten sposób obszar miasta Krakowa powiększył się po przyłączeniu sąsiednich gmin z 6,88 km kw. (z Błoniami) do 36, 65 km. kw. Ludność wzrosła ze 103 tys. do 138 tys. mieszkańców.(PAP)
rgr/ hes/ mow/
