Kryzys dziennikarstwa grozi kryzysem demokracji

Demokracja opiera się nie tylko na wyborach, instytucjach i rynkach. Jakość informacji przekazywanej przez media może stanowić o jakości demokracji - napisał w czwartek szwajcarski dziennik _ Le Temps _, wtórując środowemu wydaniu francuskiego _ Le Monde'a _.

Kryzys prasy, bankructwa lub redukcje w znanych tytułach oznaczają załamanie rynku wiarygodnej informacji, która ma istotny wpływ na działania polityków i wybory obywateli - ocenia _ Le Temps _.

Europie zagraża _ rosnąca fala populizmu i problemy społeczno-ekonomiczne, których źródłem może być zbyt daleko posunięta polityka cięć budżetowych. Czy prasa, która również pada ofiarą kryzysu i radykalnych oszczędności, może jeszcze wywierać wpływ na bieg zdarzeń w pogrążonej w kryzysie Europie? _ - pyta szwajcarska gazeta, w której również zapowiedziano cięcia kosztów i zwolnienia.

W Niemczech ogłoszono zamknięcie _ Financial Times Deutschland _, wcześniej upadł _ Frankfurter Rundschau _, ogłoszono zwolnienia w hiszpańskim _ El Pais _, we Francji zamknięto dwa dzienniki: _ France Soir _ i _ La Tribune _, dogorywa agencja fotograficzna SIPA; _ Newsweek _ likwiduje wydanie papierowe - wylicza _ Le Monde _. O przetrwanie walczy niemiecka agencja DAPD, która zwolniła jedną trzecią pracowników.

W poszukiwaniu oszczędności media głównego nurtu zwalniają dziennikarzy zdając się na outsourcing. Ale _ informacja jest szczególnego typu produktem - pisze +Le Monde+ - Jeśli jest (...) kształtowana przez biznesowy model zakładający niskie koszty produkcji, nie może być wiarygodna _.

Poszukiwanie tańszej formuły dla prasy prowadzi do przekłamań, uproszczeń i błędów - napisał w lipcu _ New York Times _, komentując serię dziennikarskich wpadek w USA. Ich powodem było cięcie kosztów produkcji lokalnych dzienników. Publikowały one teksty dostarczane przez firmę _ Journatic _, _ generującą lokalne informacje według modelu +call-center+ _, w którym teksty pisane są z dala od opisywanej rzeczywistości. Po drobnych retuszach, zamieszcza się je w gazetach, czasem z fałszywymi cytatami - napisał _ NYT _.

_ Journatic _ to _ dostarczyciel zawartości dla mediów _, ma siedzibę w Chicago, a zatrudnieni przez niego autorzy piszą z własnego mieszkania treści dla gazet w San Francisco czy Teksasie. Czasem robią to z Filipin lub Afryki Północnej, co nie przeszkadza im relacjonować np. lokalnych zawodów sportowych albo posiedzenia rady gminy w amerykańskich metropoliach - ujawnił _ Guardian _.

Raport Columbia University, zatytułowany _ Dziennikarstwo postindustrialne _, głosi jednak: _ Potrzebujemy pełnoetatowych dziennikarzy, raportujących na temat spraw, które ktoś, gdzieś chciałby zataić (...) Nie jest najbardziej chwalebnym okresem dla dziennikarstwa ten, kiedy wiele pracy przejmują amatorzy lub wykonują maszyny _.

Według raportu, technologia doprowadziła do _ eksplozji ilości dostępnej informacji _, ale mediom nie wolno ograniczać roli _ dziennikarza jako kogoś, kto opowiada prawdziwe historie, wydobywa ich sens i je tłumaczy _.

Blogerzy, media społeczne, a nawet maszyny konkurują z dziennikarzami. Proste artykuły jest w stanie wygenerować komputer - przypomina European Journalism Centre na swych stronach internetowych.

_ Presja na dochodowość zdaje się sprawiać, że cały sektor (medialny) jest chory _ - komentuje _ Observer _. _ Niegdyś dzięki gazetom ministrowie, policjanci i firmy musiały zdawać sprawę ze swych poczynań _. Media pociągały ich do odpowiedzialności. _ Nasz dekalog głosił: nie wolno nam upraszczać _ - pisze brytyjski tygodnik i podkreśla: _ Dziennikarstwo (...) zwłaszcza śledcze i analityczne jest głównym filarem każdej przyzwoitej i dojrzałej demokracji _.

Media nie mogą już polegać wyłącznie na wpływach ze sprzedaży i reklamy - pisze _ Guardian _, który skorzystał z innego źródła finansowania. Wybrane rubryki dziennika korzystają ze środków Fundacji Billa i Melindy Gatesów. Autorzy sponsorowanych działów gazety zachowują całkowitą niezależność, nie wolno im jedynie - zgodnie z amerykańskim prawem regulującym działalność tej fundacji - pisać tekstów, które mogą wpływać na wyniki wyborów.

Stan prasy pogarsza to, że _ wiele publikacji zbyt późno podjęło rzucone przez nowe technologie wyzwanie: dostosuj się lub zgiń _ - przypomina _ Le Monde _. Ale los prasy w publikowanej internecie jest niepewny. Czytelnicy, nawykli do darmowej informacji w sieci, mogą wybrać treści śmieciowe, ale za to bezpłatne.

_ Le Temps _ zwraca też uwagę na kolejny problem wynikający z cięcia kosztów przez gazety: coraz częściej dziennikarze, którym limituje się wydatki, skazani są na sponsorowane podróże i imprezy, korzystanie z dostarczonych już zdjęć i tekstów _ gotowych do opublikowania _. Europejskie dziennikarstwo zaczyna się opierać na _ gotowcach _ - alarmuje genewska gazeta.

Co gorsza nie udało się jeszcze znaleźć rozwiązania, które _ zastąpiłoby klasyczny ekonomiczny model prasy i było w stanie sfinansować dziennikarstwo wysokiej jakości na nośnikach elektronicznych. I na tym właśnie polega problem _ - konkluduje _ Le Monde _.