Nowa tablica upamiętniająca żołnierzy niepodległościowego podziemia, a także kwiaty i znicze w miejscach pamięci przypomniały w piątek mieszkańcom regionu kujawsko-pomorskiego o żołnierzach wyklętych. Obchody zakłóciło zniszczenie pomnika sowieckich jeńców.
Pomnik poświęcony żołnierzom powojennego podziemia niepodległościowego odsłonięto w piątek obok gmachu gimnazjum w Białych Błotach koło Bydgoszczy (woj. kujawsko-pomorskie). Na pamiątkowych tablicach wymieniono nazwiska tych, którzy na tym terenie zbrojnie przeciwstawiali się przedstawicielom narzuconej po wojnie władzy.
"Głównym zamysłem powstania tego pomnika w Białych Błotach było odejście od dotychczasowej anonimowości tych żołnierzy. W naszej gminie było około 20 takich bohaterów, żołnierzy Oddziału Bojowego Armii Krajowej, Pogotowia Akcji Specjalnej +Rota+ i młodzieżowej organizacji Armia Krajowa - Oddział +Zemsta+" - przypomniał Józef Żernicki, przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Uczczenia Żołnierzy Wyklętych z Gminy Białe Błota.
Jak zaznaczył, oddziały operujące na obszarze obecnej gminy Białe Błota były uzbrojone, ale z rąk ich żołnierzy nikt nie zginął.
"Oni walczyli o naszą godność, ale nikogo nie zastrzelili. Uczestniczyli w akcjach zbrojnych, dochodziło do wymiany ognia z funkcjonariuszami UB i NKWD, ale na polu walki pozostawali tylko ranni i być może to było przyczyną, że zamiast kar śmierci dostali dożywocie, zamienione później na 15 lat ciężkiego więzienia; na polu walki zginął dowódca PAS +Rota+" Józef Trojan, ps. Kruk" - podkreślił Żernicki.
W piątek doszło także do sprofanowania pomnika na cmentarzu wojennym w podtoruńskiej Wielkiej Nieszawce (woj. kujawsko-pomorskie). Na pomniku ustawionym na terenie nekropolii wymalowano czerwoną farbą napisy, m.in. "Ku waszej pamięci żołnierze wyklęci".
Pomnik stoi w miejscu, gdzie spoczywają prochy prawie 15 tysięcy jeńców z okresu II wojny światowej, głównie byłych żołnierzy Armii Czerwonej, ale także jeńców amerykańskich, angielskich, holenderskich i włoskich, wziętych do niewoli przez Wehrmacht. Toruńska policja wszczęła poszukiwania sprawców wandalizmu i apeluje o zgłaszanie się ewentualnych świadków wandalizmu.
Zniszczenie pomnika pod Toruniem jest kolejnym tego typu incydentem na terenie dawnego obozu jenieckiego w ostatnich latach. W piątek urząd gminy zatrudnił ekipę, która zajęła się usuwaniem napisów z pomnika.
Głównym punktem bydgoskich obchodów, przygotowanych przez Delegaturę Instytutu Pamięci Narodowej, było w piątek wieczorne spotkanie połączone z prezentacją wystawy "Nie jesteśmy żadną bandą", omawiającej losy 5. Brygady Wileńskiej AK dowodzonej przez majora Zygmunta Szendzielarza "Łupaszkę", przygotowanej przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Gdańsku.
Zgromadzeni w galerii "Wieża ciśnień" wysłuchali utworów muzycznych poświęconych tematyce podziemia niepodległościowego oraz obejrzeli film dokumentalny "Pomorski rajd majora Łupaszki".
W Toruniu okolicznościową uroczystość zorganizowano przy tablicy na gmachu Sądu Okręgowego, poświęconej żołnierzom AK pomordowanym po wojnie przez władze komunistyczne. W Ratuszu Staromiejskim młodzież szkolna obejrzała film o żołnierzach wyklętych.(PAP)
olz/ abe/ mow/
