Do końca marca Kompania Węglowa (KW) przygotuje założenia aktualizacji strategii działania firmy do 2015 r. Dokument ma być m.in. odpowiedzią na nadprodukcję węgla, szacowaną przez prezesa KW Mirosława Kugiela na ok. 10 mln ton.
W poniedziałkowej rozmowie z dziennikarzami prezes potwierdził, że w sytuacji nadprodukcji oraz rosnących kosztów (m.in. z powodu windykowania przez samorządy spornego podatku od wyrobisk górniczych), firma zastanowi się także nad tym, czy wszystkie jej kopalnie muszą dalej pracować.
Kugiel nie sprecyzował, czy w założeniach do zaktualizowanej strategii może znaleźć się projekt likwidacji kopalń. Podkreślił, że przy tego typu analizach, które mają charakter wariantowy, należy brać pod uwagę ich społeczny, a nie tylko ekonomiczny aspekt.
"Ten problem ma dwa aspekty. Pierwszy to czysta ekonomia, która wytycza jednoznaczne decyzje, z drugiej strony jest interes społeczny, kwestia rosnącego bezrobocia i skutków takich decyzji" - powiedział prezes, zapewniając, że przygotowywane rozwiązania będą wielowariantowe. Strategię będzie musiała zatwierdzić rada nadzorcza firmy, resort gospodarki, a nawet (na poziomie strategii dla całego sektora) rząd.
Ubiegły rok KW zamknęła zyskiem w wysokości ponad 38 mln zł, jednak - jak poinformował prezes - dwie jej kopalnie przyniosły potężne straty, powyżej 200 mln zł każda. Chodzi o kopalnie "Halemba-Wirek" i "Rydułtowy-Anna". Łączne straty tej pierwszej kopalni w ciągu sześciu lat to ok. 1 mld zł. W bliskiej przyszłości obie kopalnie nie mają szans na rentowność. Ponad 100 mln zł strat rocznie przynosi też kopalnia "Silesia", o której sprzedaży KW rozmawia obecnie z inwestorem.
Dla Kompanii, która jest największym producentem węgla kamiennego w Polsce i w UE, najbardziej dotkliwy jest spadek sprzedaży do energetyki. W ubiegłym roku do elektrowni dostarczono ok. 18 mln ton węgla z KW, wobec zamówionych 22 mln ton. Dotychczas zawarte kontrakty na 2010 r. opiewają łącznie na ok. 14 mln ton, co oznacza spadek o kolejne 4 mln ton.
Niesprzedany do energetyki węgiel KW zamierza przeznaczyć na eksport, który w tym roku może wynieść w firmie ok. 10 mln ton, wobec 6 mln ton w 2009 r. W ubiegłym roku eksport był - jak powiedział prezes - "na poziomie opłacalności", jak będzie w tym roku - zdecyduje sytuacja rynkowa. Każda tona węgla sprzedanego na eksport, zamiast do krajowej energetyki, oznacza dla KW prawie 100 zł mniej, co w sumie daje ubytek ok. 400 mln zł przychodów.
Oprócz kurczącego się zbytu węgla przedstawiciele KW narzekają również na działania samorządów, egzekwujących sporny podatek od nieruchomości od podziemnych wyrobisk, choć to, czy jest on gminom należny, nie znalazło jeszcze ostatecznego rozstrzygnięcia sądowego i konstytucyjnego. Górnicze spółki mają opinie prawne, według których taki podatek jest nienależny i sprzeczny z konstytucją.
Jak poinformował w poniedziałek Kugiel, dotychczas gminy wyegzekwowały od KW z tytułu tego podatku ponad 45,5 mln zł. W latach 2004-2009 Kompania musiała utworzyć ponad 350 mln zł rezerw na ten podatek, a w 2010 r. dalsze ponad 102 mln zł. M.in. z tego powodu, a także z powodu zmniejszonych przychodów, KW prognozuje zamknięcie 2010 r. stratą zbliżoną do 200 mln zł.
Przedstawiciele spółek węglowych mają nadzieję, że spotykająca się w tym tygodniu na ostatnim posiedzeniu podkomisja ds. nowelizacji prawa geologicznego i górniczego ostatecznie przesądzi, że podziemne wyrobiska nie będą opodatkowane podatkiem od nieruchomości. Producenci węgla optują natomiast za rozwiązaniem, by płacona przez nich tzw. opłata eksploatacyjna w całości lub olbrzymiej części zostawała w śląskich samorządach - dziś gminy dostają 60 proc., a pozostała część trafia do resortu środowiska.
Według Kugiela, usankcjonowanie podatku od wyrobisk oznaczałoby dla Kompanii dodatkowe koszty rzędu ponad 100 mln zł rocznie oraz konieczność zapłaty 450 mln zł z lat ubiegłych, na które już utworzono rezerwy. Znacząco pogorszyłoby to płynność finansową spółki, która obecnie płaci swoje zobowiązania wobec kontrahentów średnio 37 dni po terminie (najstarsze - 58 dni). Dodatkowe obciążenia wydłużyłyby ten czas - jak powiedział prezes - nawet do ponad 100 dni.
KW wciąż spłaca również w ratach (do 2015 r.) 186 mln zł starych długów spółek węglowych wobec ZUS. Firma liczy, że w tym roku chociaż częściowo otrzyma obiecane kilka lat temu przez rząd dokapitalizowanie w wysokości 416 mln zł.
W ubiegłym roku wydobycie węgla z KW wyniosło 42,2 mln ton, a sprzedaż 38,5 mln ton (plan na ten rok to ok. 40 mln ton), wobec ok. 44,5 mln ton sprzedaży i wydobycia w roku 2008. Powodem jest głównie zmniejszenie popytu w energetyce, a także m.in. rosnący import węgla. Polscy producenci węgla szykują wniosek o postępowanie antydumpingowe wobec węgla z Rosji.
Kompania Węglowa daje ok. 30 proc. całej produkcji węgla w Unii Europejskiej (udział wszystkich polskich spółek węglowych to ok. 50 proc.). Firma zatrudnia 63,7 tys. osób w 15 kopalniach. (PAP)
mab/ je/ bk/
