Były prezydent Aleksander Kwaśniewski zapowiedział w czwartek w Warszawie, że 2 października przedstawi wraz z byłym szefem Parlamentu Europejskiego Patem Coxem wstępny raport z ich misji na Ukrainę. Politycy monitorują m.in. proces b. premier Julii Tymoszenko.
Kwaśniewski mówił o tym podczas prezentacji Międzynarodowej Społecznej Misji Obserwacyjnej, która pojedzie na Ukrainę obserwować wybory parlamentarne 28 października. Kwaśniewski jest jednym z patronów tej misji obserwacyjnej.
Mówiąc o działaniach, które prowadzi z Coxem w imieniu Parlamentu Europejskiego, zapowiedział: "2 października będziemy w Brukseli składać wstępny raport z tego, co zrobiliśmy". Zastrzegł, że nie może mówić o szczegółach misji, bo "wymaga ona dyskrecji", jeśli ma przynieść wyniki.
Ocenił zarazem, że "w wymiarze humanitarnym" wysłannikom PE udało się coś osiągnąć, choć niewiele. Tymoszenko nie została odesłana z powrotem do kolonii karnej, ale kontynuuje leczenie - relacjonował. "Udało się nam w jakimś sensie uwolnić byłego ministra obrony Wałerija Iwaszczenkę, któremu (w sierpniu) wyrok więzienia zamieniono na wyrok w zawieszeniu" - zaznaczył Kwaśniewski. Zaznaczył też, że nie ma nowych spraw sądowych przeciwko opozycjonistom. "Są przez prokuratorów przygotowywane, ale nie są w tej chwili wprowadzane do procedur sądowych" - dodał.
Kwaśniewski ocenił, że "bardziej owocny" okazał się wymiar misji dotyczący zmian w prawie ukraińskim. "Nasza misja, w drodze dyskusji z wieloma partnerami doprowadziła do tego, że niektóre z tych spraw są przyspieszane" - podkreślił. Wskazał, że 19 listopada na Ukrainie wejdzie w życie nowy kodeks postępowania karnego, a zmiany w nim "oznaczają, że około połowa osób aresztowanych wychodzi na wolność". Jako szczególnie ważną ocenił nową wersję ustawy o prokuraturze, która jest na etapie przygotowań.
"Muszę Ukraińcom zaliczyć jako istotny plus, że przeprowadzając te reformy, starają się działać w bliskiej współpracy z instytucjami europejskimi: Radą Europy, Komisją Europejską, Komisją Wenecką" - podkreślił Kwaśniewski.
Trzeci wymiar misji wysłanników PE - polityczny - jest "związany z tym, by proces przybliżania Ukrainy do UE mógł być kontynuowany" - dodał Kwaśniewski. Przypomniał, że sprawa Tymoszenko jest barierą w tym procesie. "Szukamy rozwiązania" - zapewnił.
Inną barierą są właśnie wybory 28 października. "Jeżeli przebiegną w sposób właściwy, będą uczciwe, przeprowadzone zgodnie z prawem, to dalsze rozmowy (z UE) będą mogły być kontynuowane. Gdyby (...) okazało się, że nie spełniają zasadniczych standardów (...), to niewątpliwie proces rozmów między Unią a Ukrainą otrzyma bardzo silny cios" - ostrzegł Kwaśniewski.
Ocenił, że władze w Kijowie "zdają sobie sprawę z wagi tych wyborów i ich uczciwości". Ale "na ile ta (ich) wiedza zostanie wprowadzona w życie (...) - zobaczymy" - powiedział.
Kwaśniewski i Cox rozpoczęli misję na Ukrainie w czerwcu. Monitorowali tam postępowania sądowe dotyczące Tymoszenko. Była premier i najważniejsza przeciwniczka prezydenta Wiktora Janukowycza została skazana w zeszłym roku na siedem lat więzienia za nadużycia przy zawieraniu umów gazowych z Rosją. Wytoczono jej też nowy proces, o malwersacje finansowe w latach 90., który będzie wznowiony w połowie października.
Tymoszenko twierdzi, że postępowanie sądowe wobec niej ma podłoże polityczne. W ocenie Unii Europejskiej zaś sprawa Tymoszenko oraz kilku jej współpracowników, również skazanych na więzienie, jest przykładem "wybiórczej sprawiedliwości" stosowanej przez władze w Kijowie. W związku z procesem byłej premier UE nie podpisała parafowanej w marcu umowy stowarzyszeniowej Ukraina-UE, której negocjowanie zajęło kilka lat.(PAP)
awl/ mok/ ura/
