Strona litewska powinna zezwolić na polską pisownię nazwisk i na korzystanie z podwójnego nazewnictwa topograficznego na Wileńszczyźnie; byłby to dobry znak w relacjach polsko-litewskich - uważają eksperci z Centrum Studiów Europy Wschodniej.
Po "zdecydowanym rozwiązaniu kwestii nauczania języka litewskiego w szkołach polskojęzycznych należałoby poczynić ustępstwa w kwestii liberalizacji pisowni imion i nazwisk oraz zezwolić na korzystanie z podwójnego nazewnictwa topograficznego w rejonach gęsto zamieszkanych przez mniejszość polską" - czytamy w 42-stonicowym raporcie litewskich ekspertów opublikowanym w środę. W marcu litewski parlament przyjął ustawę, która m.in. zmniejsza zakres nauczania w szkołach polskich w języku ojczystym na rzecz języka państwowego.
Jak zaznaczają litewscy eksperci, "byłby to znak dobrej woli w odniesieniu do Polski". Przypominają, że podobne prawa w sprawie pisowni nazwisk, nazw miejscowości i ulic, "przynajmniej formalnie są gwarantowane przez ustawodawstwo polskie".
W ocenie ekspertów, na Wileńszczyźnie, którą w większości zamieszkują Polacy, potrzebna jest jeszcze jedna organizacja, "która stworzyłaby alternatywę dla Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, nawet gdyby taka organizacja była bardziej lojalna wobec Polski niż Litwy".
Wyraża się opinię, że w ciągu 20 lat niepodległości kraju litewscy Polacy nie potrafili skutecznie zintegrować się ze społeczeństwem Litwy.
Zdaniem Centrum Studiów Europy Wschodniej, pogorszenie stosunków polsko-litewskich było wywołane zmianami kierunku polskiej polityki zagranicznej, próbą zaistnienia Polski na równi z liderami Unii Europejskiej: Niemcami i Francją, a także ociepleniem relacji polsko-rosyjskich.
W raporcie odnotowuje się, że pogorszenie stosunków polsko-litewskich jest też uwarunkowane polityką wewnętrzną Polski, m.in. zaostrzającą się konkurencją pomiędzy PO i PiS.
Jak poinformował PAP kierownik działu analiz politycznych i badacz litewskiego Centrum Vytis Jurkonis, "raport na temat sytuacji Polaków na Litwie i stosunków polsko-litewskich został przygotowany w związku z zaistniałą retoryką w stosunkach obu kraju".
W środę po południu w Centrum odbędzie się też dyskusja na temat stosunków obu krajów. Udział w niej zapowiedzieli m.in. minister spraw zagranicznych Audronius Ażubalis, były prezydent Valdas Adamkus, posłowie oraz litewscy eksperci zajmujący się polityką zagraniczną.
Jurkonis poinformował, że "w ciągu miesiąca raport zostanie przetłumaczony na język angielski", co umożliwi przeprowadzenie "analogicznej dyskusji z udziałem przedstawicieli zagranicznych placówek dyplomatycznych".
Centrum Studiów Europy Wschodniej powstało w 2006 r. Raport na temat relacji polsko-litewskich jest trzecim raportem przygotowanym przez Centrum. Poprzednie dotyczyły Ukrainy i Białorusi.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ jhp/ kar/ mag/
