Około 7 tys. osób wzięło udział w sobotnim wiecu w Wilnie, domagając się obrony oświaty mniejszości narodowych, w tym mniejszości polskiej - podali organizatorzy akcji. Policja szacuje, że protestujących było 3-3,5 tys.
Protest przebiegał spokojnie, nie odnotowano żadnych poważnych incydentów.
Wiec przed siedzibą rządu pod hasłami "Stop likwidacji oświaty mniejszości narodowych", "Język ojczysty gwarancją jakości wiedzy", z polskimi i litewskimi flagami narodowymi, był poprzedzony marszem główną ulicą Wilna, aleją Gedymina.
Sobotnia akcja protestacyjna odbyła się w pierwszą rocznicę przyjęcia ustawy o oświacie, krytykowanej głównie przez litewskich Polaków. W ich ocenie ustawa ta jest początkiem końca nauczania na Litwie w językach mniejszości narodowych: po polsku, rosyjsku, białorusku. W akcji wzięli udział nauczyciele szkół mniejszości narodowych, młodzież szkolna, rodzice, a także litewski Związek Zawodowy Pracowników Oświaty.
Zgodnie z przyjętą przed rokiem ustawą o oświacie, od roku 2013 w szkołach litewskich i szkołach mniejszości narodowych egzamin maturalny z języka litewskiego zostanie ujednolicony. Obecnie programy nauczania litewskiego w szkołach litewskich i nielitewskich są różne. W szkołach litewskich język ten jest wykładany jako ojczysty (a więc w szerszym zakresie - przede wszystkim jeśli chodzi o literaturę litewską), natomiast w szkołach mniejszości - jako język państwowy.
Od 1 września 2011 roku w szkołach mniejszości narodowych lekcje historii i geografii Litwy oraz wiedzy o świecie w części dotyczącej Litwy są prowadzone w języku litewskim. W całości po litewsku wykładany jest przedmiot o nazwie "podstawy wychowania patriotycznego".
Uczestnicy wiecu byli zgodni, że nowa ustawa "burzy system oświaty Litwy, w tym tradycyjny model oświaty mniejszości narodowych".
Szczególne zaniepokojenie wyrażali uczniowie starszych klas szkół polskich. Jak podkreślali "język litewski w naszych szkołach i szkołach litewskich przez 11 lat był wykładany według różnych programów, a egzamin maturalny z litewskiego (w myśl ustawy) będzie taki sam". Ich zdaniem nowa ustawa narusza prawo do równego traktowania, dlatego powinna być wycofana.
Odwołania nieprzychylnych dla szkół mniejszości narodowych zapisów w ustawie oświatowej zażądano też w przyjętej podczas wiecu rezolucji, którą przekazano kancelarii rządu.
W rezolucji odnotowuje się, że "abiturienci szkół mniejszości narodowych od lat z powodzeniem składają wszystkie egzaminy maturalne w języku litewskim, następnie kontynuują naukę w litewskich uczelniach wyższych i zdobywają wyższe wykształcenie".
W związku z powyższym, protestujący domagają się odwołania decyzji o ujednoliceniu matury z litewskiego i dwujęzycznym nauczaniu w szkołach nielitewskich oraz przywrócenia obowiązkowego egzaminu maturalnego z języka ojczystego w szkołach mniejszości narodowych.
W sobotnim proteście udział wzięła m.in. 50-osobowa grupa młodych osób z polskiego Stowarzyszenia Marsz Niepodległości.
Po wiecu goście z Polski rozdali dziennikarzom oświadczenie. "Polacy mieszkający na Litwie pozbawieni są praw, które przynależą się każdemu człowiekowi" - napisali autorzy oświadczenia. Wyrażają też przekonanie, że "Litwę i Polskę powinna łączyć przyjaźń i sojusz", a "dobrosąsiedzkie stosunki powinny być oparte o przywiązanie do wspólnych wartości, poszanowanie tożsamości każdego z narodów, a także praw mniejszości litewskiej w Polsce i polskiej na Litwie".
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ akl/ mok/
