Litewska ustawa o oświacie, przyjęta przed rokiem i krytykowana przez litewskich Polaków, wzbudza pewne wątpliwości - oświadczył we wtorek w Wilnie komisarz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) ds. mniejszości narodowych Knut Vollebaek.
Po spotkaniu z prezydent Litwy Dalią Grybauskaite Vollebaek wyraził jednak przekonanie, że "można znaleźć sposób pogodzenia chęci rządu posiadania nowej ustawy z oczekiwaniami polskiej mniejszości".
O sytuacji mniejszości narodowych na Litwie, w tym sytuacji Polaków, komisarz OBWE rozmawiał też z przewodniczącym AWPL, eurodeputowanym Waldemarem Tomaszewskim.
"Podczas ponadgodzinnej rozmowy komisarz zadawał bardzo wiele pytań. W wielu przypadkach musiałem po prostu dementować informacje, które przedstawiciel OBWE uzyskał wcześniej od litewskich polityków z koalicji rządzącej na temat mniejszości narodowych" - powiedział PAP Tomaszewski.
Jest on zadowolony ze spotkania. "Odniosłem wrażenie, że uzupełniło ono posiadaną przez komisarza wiedzę na temat sytuacji mniejszości narodowych na Litwie. A jakie będą wnioski, zobaczymy" - powiedział Tomaszewski.
"W moim przekonaniu przedstawiciele społeczności polskiej są dumni z bycia obywatelami Litwy. Chcą być częścią Litwy, niepokój ich jednak wzbudza ustawa o oświacie" - powiedział Knut Vollebaek. W jego ocenie "ustawa ta nie może być wdrażana pośpiesznie, gdyż może pozbawić dzieci możliwości uzyskania wykształcenia najlepszego z możliwych".
Zgodnie z nową ustawą, od 2013 roku w szkołach litewskich i szkołach mniejszości narodowych egzamin maturalny z języka litewskiego zostanie ujednolicony. Tymczasem program nauczania języka litewskiego w szkołach litewskich i nielitewskich się różni. W tych pierwszych język litewski, jako język ojczysty, jest wykładany w szerszym wymiarze, natomiast w szkołach mniejszości jest wykładany jako język państwowy.
Ponadto język litewski, jak podkreślają Polacy na Litwie, zawsze pozostanie dla przedstawicieli innych narodowości językiem wyuczonym, chcą więc, by egzamin z tego języka pozostał zróżnicowany.
Ustawa zakłada też, że od 1 września 2011 roku w szkołach mniejszości narodowych lekcje historii i geografii Litwy oraz wiedzy o świecie w części dotyczącej Litwy powinny być prowadzone w języku litewskim. W całości po litewsku wykładany powinien być przedmiot o nazwie "Podstawy wychowania patriotycznego".
Komisarz Vollebaek przygotowuje raport dotyczący sytuacji mniejszości narodowych na Litwie i w Polsce, który ma zostać opublikowany w maju.
W związku z tym raportem komisarz OBWE pierwszy raz odwiedził Litwę i Polskę w listopadzie ubiegłego roku. Vollebaek zapoznawał się na Litwie z zasadami prawnymi dotyczącymi mniejszości narodowych, ze sprawą używania języków mniejszości w sferze publicznej i z kwestią oświaty. Podczas wizyty w Polsce omawiał sytuację mniejszości litewskiej, m.in. w sferze edukacji i używania języka.
Następna wizyta Vollebaeka w Wilnie zaplanowana jest na koniec marca.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ ap/ gma/
