Sytuacja oświaty polskiej na Litwie jest znacznie lepsza w porównaniu z oświatą polską na świecie - powiedział w poniedziałek premier Andrius Kubilius. Skomentował w ten sposób protest Związku Polaków na Litwie, który odbył się w Wilnie przed siedzibą prezydenta.
Premier zaznaczył, że "zgodnie z europejskimi standardami, 60 proc. przedmiotów w szkołach mniejszości narodowych winno być wykładanych w języku mniejszości, a 40 proc. - w języku państwowym".
"Taki stosunek jest zachowywany w samej Polsce i na sąsiedniej Łotwie. Na Litwie ten stosunek nie jest zgodny ze standardami europejskimi. Tu 90 proc. lekcji w szkołach polskich odbywa się po polsku, a 10 proc. w języku litewskim" - powiedział Kubilius.
Premier wyraził też sugestię, że z powodu wyjątkowo sprzyjających warunków do nauki języka ojczystego - polskiego - na Litwie, Polacy nie mogą dobrze nauczyć się języka państwowego.
"Cieszymy się, że możliwości nauki języka polskiego są bardzo dobre. Należy jednak znaleźć sposób, jak pomóc młodzieży pochodzenia polskiego w doskonałym opanowaniu języka litewskiego" - powiedział premier.
"Premier albo kłamie, albo ma złych doradców" - powiedział PAP poseł Akcji Wyborczej Polaków na Litwie Jarosław Narkiewicz. "To nieprawda, że nasza młodzież nie zna litewskiego" - podkreślił i zaproponował premierowi porównanie znajomości języka litewskiego ucznia ze Żmudzi i Wileńszczyzny.
Narkiewicz przypomniał, że podstawowym standardem europejskim jest niepomniejszanie obecnego stanu posiadania mniejszości narodowych i niepogarszanie ich warunków. "To, że mamy dobre warunki do nauki zawdzięczamy przede wszystkim sami sobie, że udało nam się dotychczas zachować szkołę polską" - powiedział.
W poniedziałek przed Urzędem Prezydenta Litwy odbyła się akcja protestacyjna, którą zorganizował ZPL przeciwko dyskryminującemu - jego zdaniem - projektowi nowelizacji ustawy o oświacie, którą zamierza uchwalić litewski Sejm.
Zdaniem protestujących, wśród których byli nie tylko Polacy, ale też Rosjanie, omawiana nowela pogarsza sytuację szkół mniejszości narodowych, zawęża możliwości używania języka ojczystego.
W akcji protestacyjnej przed siedzibą prezydenta wzięło udział około 1000 osób z plakatami w językach litewskim, polskim i rosyjskim: "Pani prezydent, obroń nas!", "+Nie+ wynaradawianiu naszych dzieci", "Litwo, matko miła, bądź swoim dzieciom sprawiedliwa".
"Od dwóch lat ten projekt jest omawiany i od dwóch lat mówimy, że nie zgadzamy się z nim: zbieraliśmy podpisy, uczniowie, rodzice i nauczyciele pisali listy do przedstawicieli władz, ale one nie chcą nas słyszeć. Dlatego przyszliśmy dziś tu. Ten wiec jest wyrazem naszej determinacji" - powiedział PAP prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich "Macierz Szkolna" Józef Kwiatkowski.
Prezydent Litwy Dalia Grybauskaite przebywająca w poniedziałek w rejonie trockim powiedziała dziennikarzom, że sytuacja oświaty polskiej na Litwie nie powinna odbiegać od sytuacji oświaty litewskiej w Polsce.
"Będę się starała nie dopuścić do żadnych dyskryminujących decyzji, ale powinien być zachowany parytet między sytuacją mniejszości polskiej na Litwie, a sytuacją mniejszości litewskiej w Polsce" - powiedziała prezydent, dając do zrozumienia, że z oświatą litewską w Polsce też nie jest najlepiej.
Projekt nowelizacji ustawy o oświacie, który Sejm zamierza przyjąć podczas obecnej sesji, zawiera - zdaniem mniejszości - dyskryminujące założenia: stopniowe zwiększanie w szkołach mniejszości narodowych, w tym polskich, liczby przedmiotów wykładanych w języku litewskim i ujednolicenie we wszystkich szkołach kraju egzaminu maturalnego z języka litewskiego.
Projekt ustawy zakłada też optymalizację sieci szkół, m.in. poprzez zamykanie w małych miejscowościach nielicznych szkół mniejszości narodowych i pozostawienie jedynie szkół litewskich.
W ocenie społeczności polskiej, jeżeli obecny projekt ustawy o oświacie wejdzie w życie, liczba szkół polskich na Litwie zmniejszy się o połowę. Z obecnych około 120 szkół polskich w Wilnie i na Wileńszczyźnie pozostanie około 60.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ ro/ jra/
