Litewski sejmowy komitet oświaty, nauki i kultury postanowił zwrócić się do rządu z propozycją wpisania wileńskiego cmentarza na Rossie na listę obiektów o szczególnej wartości historycznej, archeologicznej i kulturowej.
"Troska o ten cmentarz jest naszym obowiązkiem" - powiedział w czwartkowym wywiadzie dla polskiej rozgłośni w Wilnie "Radio Znad Wilii" przewodniczący sejmowego komitetu oświaty, nauki i kultury Valentinas Stundis.
Kwestia przyznania statusu pomnika narodowego tej najstarszej, założonej przed 210 laty nekropolii wileńskiej była omawiana podczas środowego posiedzenia komitetu, który proponuje objęcie cmentarza szczególnym programem ochrony.
"Ten obiekt, który obrazuje wielokulturowość miasta oraz unikatowość kulturową Litwy, potrzebuje państwowego programu jego uporządkowania. Zobaczmy, w jakim opłakanym stanie jest ten cmentarz; trzeba ten obiekt zacząć wreszcie porządkować" - zaznaczył Stundis.
Na Rossie spoczywa serce marszałka Józefa Piłsudskiego. Pochowany tu jest też twórca niepodległości litewskiej Jonas Basanaviczius, a także sygnatariusze Aktu Niepodległości Litwy z 1919 roku. Są też groby żołnierzy polskich i litewskich, którzy zginęli po obydwu stronach w walce o Wilno w latach 1919-1920. Spoczywa tu Mikalojus Cziurlionis, litewski kompozytor i malarz, który studiował w Warszawie; profesorowie Uniwersytetu Stefana Batorego, architekt Antoni Wiwulski, malarze Franciszek Gucewicz i Franciszek Smuglewicz, są groby dwojga dzieci Stanisława Moniuszki, a także wielu innych osób zasłużonych dla Litwy, Polski i Wilna.
Formalnie cmentarz należy do samorządu wileńskiego, ale władze miasta mówią, że w ich gestii leży tylko sprzątanie i wywóz śmieci, a ochrona zabytków nie należy do nich. Departament Dziedzictwa Kulturowego przy ministerstwie kultury przyznaje, że dbanie o cmentarz jest dużym wysiłkiem finansowym i sam samorząd temu nie podoła. Ale, jak zaznacza, bez wniosku samorządu, który nie zdaje sobie sprawy z wartości tej nekropolii, nie da się znaleźć potrzebnych funduszy. W ocenie specjalistów, "sytuacja cmentarza staje się coraz bardziej dramatyczna".
Cmentarz na Rossie został założony w 1801 roku i poświęcony 6 maja tegoż roku. Dzisiejszy tworzą Stara Rossa, Nowa Rossa i Cmentarzyk Wojskowy z Mauzoleum Matki i Serca Syna, gdzie spoczywa matka marszałka Józefa Piłsudskiego i jego serce. Ogólna powierzchnia cmentarza wynosi 10,8 ha.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ jo/ mc/
