W Warszawie w wieku 94 lat zmarła Halina Elczewska, jedna z osób, które przeżyły likwidację łódzkiego getta, inicjatorka powstania w Łodzi Parku Ocalałych - poinformowała we wtorek PAP Justyna Tomaszewska z Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi.
Dodała, że córka Elczewskiej informując Centrum o śmierci mamy napisała, że "odeszła pogodnie, tak jak żyła".
Halina Elczewska z d. Goldblum urodziła się 11 listopada 1919 r. w Łodzi. Po wybuchu II wojny światowej trafiła wraz z rodziną do utworzonego w Łodzi przez Niemców getta. Pracowała tam w Komisji Kontroli oraz Urzędzie Pracy. Podczas likwidacji getta w sierpniu 1944 r. została wywieziona do Auschwitz z całą rodziną. Tam zginął jej mąż, rodzice i młodsza siostra Inka. Ocalała tylko Halina i jej siostra Jadwiga oraz szwagier Arnold Mostowicz.˙
Z Auschwitz została przewieziona w październiku 1944 r. do obozu Gross Rosen, a stamtąd do Halbstadt, gdzie doczekała wyzwolenia. Od 1946 r. mieszkała we Wrocławiu, gdzie ponownie wyszła za mąż za Macieja Elczewskiego, a w 1953 r. przeniosła się wraz z rodziną do Warszawy. Po śmierci męża w 1957 r. rozpoczęła pracę w TVP w dziale popularno-naukowym, gdzie pracowała do 1969 r. Antysemicka nagonka spowodowała, że przeszła na wcześniejszą emeryturę.
Halina Elczewska jest pomysłodawczynią założenia Parku Ocalałych w Łodzi. Powstał on kilka lat temu na terenie przylegającym w okresie II wojny światowej do granic Litzmannstadt Getto. Ocaleni lub ich rodziny sadzą w nim drzewka - symbol życia. Każde nowo zasadzone drzewo ma swój numer i wraz z nazwiskiem osoby, która je zasadziła jest wpisywane do specjalnego rejestru. Obecnie w parku rośnie ponad 580 drzewek.
Na terenie Parku znajdują się też: pomnik Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej, obelisk upamiętniający polską organizację podziemną "Żegota" a także Kopiec Pamięci, na szczycie którego stoi pomnik-ławka Jana Karskiego - legendarnego kuriera Polskiego Państwa Podziemnego. Wybudowano również budynek, w którym mieścić się będzie Centrum Dialogu im. Marka Edelmana.
Niemcy utworzyli getto w Łodzi w lutym 1940 r. jako pierwsze na ziemiach polskich włączonych do Rzeszy. Łącznie przebywało tam ok. 220 tys. osób. Do getta trafiło wielu żydowskich intelektualistów z Polski, Czech, Niemiec, Austrii i Luksemburga.
W styczniu 1942 roku rozpoczęły się masowe deportacje Żydów z łódzkiego getta do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem. Całkowita likwidacja getta nastąpiła w sierpniu 1944 roku. Ostatni transport odjechał z Łodzi do obozu Auschwitz-Birkenau 29 sierpnia 1944 r. Według różnych źródeł, z łódzkiego getta ocalało jedynie 7-13 tysięcy osób. (PAP)
jaw/ abe/
