13 różnych obiektów: nagrobków, ale też ozdobnych żeliwnych krzyży czy ogrodzeń grobów odrestaurowano w ostatnim roku na zabytkowym cmentarzu w Łomży (Podlaskie) za pieniądze zebrane podczas ubiegłorocznej kwesty - poinformował PAP Józef Babiel z Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej.
Cmentarz w Łomży jest jednym z najstarszych i najpiękniejszych w Polsce.
W niedzielę od rana na łomżyńskiej nekropolii odbywa się dwudziesta kwesta, organizowana przez Towarzystwo na rzecz ratowania cmentarnych zabytków w Łomży. Potrwa do popołudnia. Pieniądze zbiera ponad 100 osób.
Podczas ubiegłorocznej kwesty zebrano 45 tys. zł. Były to jedyne pieniądze, jakie w minionym roku przeznaczono na ratowanie łomżyńskich zabytków cmentarnych. Jak powiedział Babiel, za te pieniądze udało się odrestaurować nagrobki z końca XIX wieku - z lat 1880, 1855 i 1887 oraz z początku XX wieku, np. z roku 1920. To nagrobki osób prywatnych. Groby te nie mają opiekunów, bo być może rodziny już nie żyją - mówi Babiel. Odnawiano też piękne, cenne pod względem historycznym i artystycznym, zdobione, żeliwne ogrodzenia nagrobków z 1885 i 1886 roku, żeliwne krzyże.
Babiel podkreśla, że nie za wszystkie wykonane prace renowacyjne jeszcze zapłacono. Mówił, że są kłopoty z odnawianiem żeliwnych ogrodzeń, bo te nie są uznawane za zabytki. Od takich prac renowacyjnych trzeba płacić 22 proc. podatku VAT. "Będziemy się starać jak najwięcej nagrobków wpisać do rejestru zabytków" - mówi Babiel.
Od początku lat 80. XX wieku, gdy zaczęto organizować kwesty i prowadzić prace renowacyjne na łomżyńskim cmentarzu odnowiono około 150 nagrobków - mówi Babiel. Część prac była także w minionych latach finansowana przez służby konserwatora zabytków. Teraz trwają starania o zdobycie dotacji na wykonanie dokumentacji kilkunastu zabytkowych nagrobków znajdujących się w lapidarium cmentarza - poinformował PAP kierownik delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łomży Bolesław Gadawski.
Na łomżyńskim cmentarzu jest około 500 zabytkowych nagrobków. "Potrzeby renowacyjne wciąż są duże" - podkreśla Babiel i dodaje, że niektóre z odnawianych nagrobków w minionych latach wymagają pomocy ponownie. "To ustawiczna praca" - dodał.
Łomżyńską nekropolię założono około 1801 roku. Zajmuje ona teren cmentarza rzymsko-katolickiego parafii katedralnej oraz teren byłych cmentarzy ewangelicko-augsburskiego i prawosławnego. Najstarszy zachowany pomnik pochodzi z 1814 roku. Znajduje się tam w sumie około ponad pół tysiąca zabytkowych nagrobków, z czego ponad 60 zostało wpisanych do rejestru zabytków.
Na łomżyńskim cmentarzu spoczywają m.in. autor "Flory Polskiej" sławny botanik Jakub Waga (zm. 1872), pisarz Feliks Bernatowicz (zm. 1836) czy pierwszy archeolog północno-wschodniej Polski Alfons Budzyński (zm. 1855).(PAP)
kow/ ala/
