Na Łotwie rozpoczęło się w sobotę rano ogólnokrajowe referendum w sprawie uznania języka rosyjskiego za drugi język państwowy. Sondaże wskazują jednak, że poprawki do konstytucji nie zostaną przyjęte.
Lokale do głosowania otwarto o godzinie 7 czasu lokalnego (godzina 6 czasu polskiego). Będą one czynne do godziny 22 czasu lokalnego (godzina 21 czasu polskiego). Wstępnych rezultatów można się spodziewać późnym wieczorem w sobotę.
Głosujący przyjmą lub odrzucą poprawki do konstytucji Łotwy mówiące o rosyjskim jako o drugim języku państwowym i o tym, że łotewski i rosyjski są językami roboczymi samorządów.
Referendum rozpisano, gdy stowarzyszenie "O Język Ojczysty", zrzeszające mieszkających na Łotwie Rosjan, zebrało na rzecz tych postulatów wystarczającą liczbę podpisów: 187 tysięcy, czyli od ponad 12 proc. osób uprawnionych do głosowania. Zgłoszenie obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej wymaga co najmniej 10 proc.
Choć sondaże opinii publicznej wskazują, że poprawki nie będą przyjęte, a w sukces referendum wątpią nawet jego inicjatorzy, to głosowanie budzi znaczne emocje, a w jego sprawie wypowiedzieli się wszyscy czołowi politycy.
Zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy języka rosyjskiego jako państwowego przyznają, że na Łotwie istnieje realna dwujęzyczność. Według Illariona Girsa ze stowarzyszenia "O Język Ojczysty", kwestia polega na tym, czy tę rzeczywistość zatwierdzać prawnie. Zdaniem Vike-Freibergi, jeśli rosyjski zyskałby na Łotwie status języka oficjalnego, to łotewski straci ostatnie pozycje w przestrzeni publicznej.
Obie strony oceniają też, że fakt, iż doszło do referendum, świadczy o błędach w polityce wobec mniejszości rosyjskojęzycznej w niepodległej Łotwie. Po rozpadzie ZSRR Łotwa przyjęła ustawę o obywatelstwie, na mocy której obywatelami zostawały osoby posiadające obywatelstwo do okupacji radzieckiej (1940 r.) bądź ich dzieci. Wówczas niemal jedna trzecia mieszkańców - emigrantów z czasów ZSRR, którzy przybyli na Łotwę po 1944 r. - nie dostała obywatelstwa. Proces otrzymania obywatelstwa, czyli naturalizacji, wymaga zdania egzaminu z języka państwowego. Obecnie około 40 proc. mniejszości rosyjskojęzycznej (kilkanaście procent ogółu mieszkańców) nie ma łotewskiego obywatelstwa, nie ma więc np. prawa wyborczego.(PAP)
jhp/
10820624 arch.
