Historie rodzin ukrywających Żydów w czasie wojny na Lubelszczyźnie i nagrodzonych medalem "Sprawiedliwi wśród Narodów Świata" zgromadził ośrodek Brama Grodzka Teatr NN w Lublinie. Przygotował też scenariusze warsztatów dla młodzieży, poświęconych tej tematyce.
Na specjalnej stronie internetowej www.sprawiedliwi.teatrnn.pl zgromadzono spisane i nagrane wspomnienia osób, które ratowały i ukrywały w czasie okupacji Żydów w swoich domach i specjalnie do tego przygotowanych kryjówkach. Są także relacje ocalonych.
Jak tłumaczą twórcy strony, jest ona formą zachowania pamięci o ludziach, którzy z narażeniem własnego życia starali się ocalić innych, wykazywali się odwagą i sprytem, by chronić tych, których wzięli pod opiekę.
"To pamięć o ludziach niezwykłych i niezwykłych ludzkich losach. W naszym ośrodku wciąż, od wielu lat, zmagamy się z zapominaniem tych i innych historii, szukamy form zachowania tej pamięci" - powiedział Witold Dąbrowski z Ośrodka Brama Grodzka Teatr NN.
Na stronie znaleźć można opis blisko 50 historii ratowania żydowskich dzieci, dorosłych lub całych rodzin przed hitlerowskim okupantem. Zamieszczono ponad 80 relacji i wspomnień osób ratujących (lub ich bliskich) i uratowanych. Do każdej historii oprócz metryczek poszczególnych osób dołączone są nagrania, zdjęcia, dokumenty.
Strona ma służyć także nauczycielom i młodzieży. Zamieszczono na niej propozycje trzech warsztatów edukacyjnych poświęconych tematyce Sprawiedliwych, zbudowanych w oparciu o autentyczne historie.
Pierwszy z warsztatów zatytułowany "Żeby ktoś z sąsiadów nie zobaczył..." podejmuje problem antysemityzmu, postaw Polaków wobec prześladowanych Żydów, a także wobec osób niosących im pomoc. Scenariusz zajęć zbudowany jest wokół historii rodziny Ostrowskich, która ukrywała w swoim gospodarstwie w Radawczyku dziewięć osób z żydowskiej rodziny Fersztmanów.
Drugi warsztat poświęcony jest odpowiedzialności i ryzyku, jakie ponosili ci, którzy decydowali się na ukrywanie Żydów. Mówi o tym m.in. Gabriela Gorzandt, której rodzice zostali zadenuncjowani a potem zabici przez nazistów za ukrywanie Żydów w jednym z magazynów w zakładzie prowadzonym przez ojca.
Trzeci scenariusz pt. "Nikt u nas nie wiedział i po wojnie nikt nie wiedział. Tabu.." dotyczy problemu milczenia i ukrywania przez wiele lat po wojnie faktu ukrywania Żydów. Sprawy te były tematem tabu nie tylko przestrzeni publicznej, ale także często w samych rodzinach, które podczas wojny były zaangażowane w pomaganie Żydom.
Tytuły i medale "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata" przyznaje izraelski Instytut Pamięci Narodowej Yad Vashem osobom, które niosły pomoc Żydom w czasie wojny. Wyróżnienie to otrzymało już ponad 22 tys. osób na całym świecie - najwięcej, ponad 6 tys. z nich, to Polacy.(PAP)
ren/ abe/ mag/
