Ponad 2,7 tys. szklanych negatywów fotograficznych ludzi i miejsc, Lublina i regionu z lat 1914-1939 opracuje i opublikuje Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN. Kolekcję negatywów znaleziono na strychu jednej z kamienic w Lublinie podczas prac remontowych.
Właściciele kamienicy, w której znaleziono szklane negatywy, przekazali je w depozyt na 10 lat lubelskiemu Ośrodkowi Brama Grodzka - Teatrowi NN zajmującemu się ochroną dziedzictwa kulturowego.
"Mamy do czynienia z kolekcją, która jest pod wieloma względami unikalna. Szklane negatywy to przykład jednej z pierwszych metod utrwalania obrazu na substancji światłoczułej i wykonywania zdjęć" - powiedziała Joanna Zętar z Ośrodka Brama Grodzka - Teatr NN.
Kolekcja składa się z ponad 2700 szklanych negatywów w różnych formatach: od 6x9 cm do 13x18 cm. Negatywy zapakowane w pudełka, owinięte w gazety i szmaty znaleźli robotnicy podczas prac remontowych na strychu kamienicy przy Rynku na lubelskiej Starówce.
"Zachowały się w bardzo dobrym stanie. Ten, kto je tu ukrył, profesjonalnie zabezpieczył je przed zniszczeniem" - zaznaczyła Zętar.
Nie udało się dotychczas ustalić, kto jest autorem zdjęć, nie pozostawił na nich żadnej sygnatury. "Używał wysokiej jakości materiałów, zdjęcia są bardzo dobrze wykadrowane, postaci są doświetlone. Fotograf ten także bardzo umiejętnie potrafił zrobić retusz" - podkreśliła Zętar.
Większość zdjęć to portrety ludzi - portrety rodzinne lub zdjęcia grupowe przedstawiające np. klasę szkolną, drużynę piłkarską, strażaków, żołnierzy, robotników przy budowanym moście lub układających bruk. Są zdjęcia wykonane na wsi, przedstawiające rodziny na tle wiejskich chałup, ludzi pracujących przy żniwach czy wykopkach. Na niektórych zdjęciach widnieją napisy: Nowodwór, Lubartów, Nałęczów - nazwy miejscowości położonych niedaleko Lublina.
Wiele portretów wykonanych zostało na najwyższej kondygnacji klatki schodowej kamienicy, w której je znaleziono. Widoczne są na nich drewniane elementy zabudowy tej klatki, fotograf wykorzystywał też znajdujący się tam świetlik w dachu. "W materiałach archiwalnych nie znaleziono informacji, że w tym budynku miał siedzibę zakład fotograficzny. Być może ten fotograf tylko tam mieszkał, a pracował w zakładzie zlokalizowanym w innym miejscu" - zaznaczyła Zętar.
Według niej są jednak przesłanki, aby sądzić, że autor zdjęć był pochodzenia żydowskiego. Świadczyć mogą o tym odręczne wpisy w języku jidysz, które znajdują się na kilku fotografiach.
Ponadto w znalezionej kolekcji jest około 30 zdjęć dokumentujących uroczystość otwarcia słynnej szkoły rabinackiej w Lublinie Jesziwy Chachmej (Uczelni Mędrców) w 1930 r. Fotograf miał wstęp do jesziwy - sfotografował jej wnętrze, wykonał też zdjęcia grupowe mężczyzn, prawdopodobnie studentów. Zrobił także zdjęcie grupy otaczającej założyciela jesziwy Majera Szapiro na schodach przed wejściem do uczelni. "Można przypuszczać, że to profesorowie jesziwy lub osoby z bliskiego kręgu jej założyciela" - dodała Zętar.
W kolekcji jest też blisko 40 fotografii przedstawiających nagrobki żydowskie, w większości osób, które zmarły w latach 30. Niektóre inskrypcje na nagrobkach świadczą, że zmarli to bliscy znanych lubelskich Żydów.
20 wybranych z kolekcji i wywołanych tradycyjną metodą zdjęć pokazane będzie na wystawie "Twarze nieistniejącego miasta", której otwarcie zaplanowano 12 czerwca w galerii Teatru NN.
Wszystkie zdjęcia uzyskane z kolekcji szklanych negatywów będą opublikowane na stronie internetowej Ośrodka Brama Grodzka - Teatr NN. "Mamy nadzieję, że uda się nam ustalić tożsamość osób, które są na tych fotografiach. Może ktoś gdzieś ma pozytywy tych zdjęć i informację, kto je wykonał" - dodała Zętar.(PAP)
ren/ as/ kot/
